Anna Borkowska
BORKOWSKA Anna, z Reraków (1838 Kraków - 12 VI 1900 Kamieńsk k. Piotrkowa), aktorka, śpiewaczka. Była siostrą - Janiny Rerak, żoną -> Leona Pantaleona B. (ślub 8 III 1859). Działalność sceniczną rozpoczęła prawdopodobnie w 1858 w zespole T. Chełchowskiego w Radomiu pod nazwiskiem panieńskim, a od 1859 stale używała nazwiska męża. Od września 1860 do września 1861 występowała w Lublinie i Łęcznej u P. Ratajewicza, potem zaangażowano ją do zespołu WTR i występowała tu do 19 III 1862, m.in. w takich rolach jak: Maria ("Folwark Primerose") i Cecylia ("Nowa La Farge"). Wiosną 1862 występowała gościnnie w Lublinie w zespole P. Ratajewicza; do zespołu tego powróciła w sierpniu 1864 i występowała z nim w Lublinie oraz w objazdach do 1868. W 1868 grała też u A. Carmantranda w Kielcach, a od 12 do 22 XI tego roku występowała gościnnie w Krakowie. 4 I 1869 wystąpiła w WTR w roli Zuzanny ("Nic bez przyczyny") oraz Ludwiki ("Dobranoc sąsiedzie"). Wg J.T.S. Jasińskiego podkreślano wówczas "dowcip w śpiewie i czystość głosu" B., ale zarzucano jej zmanierowanie. Nie została więc zaangażowana i wyjechała do t. krak., gdzie występowała od lutego 1869 do listopada 1871, biorąc także udział w objazdach zespołu. W początku 1872 występowała prawdopodobnie w Tarnowie w zespole K. Wołłowicza, następnie u P. Ratajewicza we Włocławku i warsz. t. ogr. Eldorado, a od jesieni tego roku do 1876 należała stale do zespołu J. Teksla, dającego przedstawienia m.in.: w Suwałkach, Płocku, Piotrkowie i warsz. t. ogr. Eldorado i Alhambra. Następnie występowała: we wrześniu 1876 w Suwałkach u M. Krauzego, 1876-78 w zespole J. Rybackiego, m.in. w Kielcach i warsz. t. ogr. Alkazar, w 1879 w zespole J. Puchniewskiego w Kaliszu i warsz. t. ogr. Alhambra, potem u B. Kremskiego i H. Wójcickiego w Łomży, a w 1880 w Lublinie. Na scenie lub. wystąpiła być może jeszcze w sez. 1884/85 w zespole J. Grabińskiego, ale wiadomość ta nie jest pewna, może bowiem dotyczyć - Zofii B. Grywała często w komediach, takie role jak: Dyndalska ("Damy i huzary"), Pawłowa ("Marcowy kawaler"), Kaliniecka ("Okrężne"), Walentyna ("Półświatek"). Specjalnością jej jednak były role wodewilowe i operetkowe, w których wyróżniała się wdziękiem, temperamentem oraz miłą barwą głosu. Ważniejsze z nich: Dosia ("Skalmierzanki"), Sydonia ("Dziesięć cór na wydaniu"), Ganimed ("Piękna Helena").
Bibl.: Dąbrowski: Teatr w Lublinie; Estreicher: Teatra II s. 629, 632, 634, 639; Filler: Melpomena; Got: Teatr Koźmiana; Krzesiński: Koleje życia s. 405 (il.), 406-422, 433-436; Chomiński; Jasiński.
Ikon.: Fot. pryw. - IS PAN (tbl.P. Ratajewicza), MHKraków.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
