Stanisław Czyżowski
CZYŻOWSKI Stanisław (31 V 1918 Grabówki k. Krakowa - 22 I 1966 Warszawa), dyrektor, kierownik artyst. teatru. Był synem Wojciecha Cz., górnika kopalni soli w Wieliczce, i Franciszki z Sewerynów, mężem śpiewaczki Teresy May-Czyżowskiej. Miał liczne rodzeństwo, wychowywał się w ciężkich warunkach. Po ukończeniu szkoły powszechnej, w 1932 zamieszkał u wujostwa w Chochołowie. Pracował w sklepie spółdzielczym jako ekspedient. Równocześnie rozpoczął naukę muzyki i korespondencyjny kurs gimnazjalny. Od 1936 dojeżdżał na studia do konserwatorium w Krakowie. Pod koniec 1938 objął posadę organisty w Chochołowie. Podczas okupacji niem., w 1942 był aresztowany i więziony osiem miesięcy. W 1943 mieszkał w Brwinowie i uczył się w konspiracyjnym Konserwatorium Warszawskim. Ponownie aresztowany w 1944, miał być wywieziony do Niemiec, ale udało mu się zbiec. W 1945 podjął pracę na kolei, jednocześnie nadal się kształcił. W 1947 zdał maturę w lic. w Pruszkowie, w 1951 ukończył Wydz. Prawa na Uniw. Warszawskim; w trakcie nauki pracował jako urzędnik w różnych instytucjach. Od marca 1951 był zastępcą dyr. w Dyrekcji Teatrów, Oper i Filharmonii w MKiS (potem Centralny Zarząd Oper, Filharmonii i Instytucji Muzycznych), od 1 X 1952 do 1 IX 1953 dyr. Filharmonii Warszawskiej. Po odwołaniu go z tego stanowiska był starszym inspektorem w MKiS, a od 1 III 196C zastępcą dyr. do spraw artyst. w warsz. Operze. W tym samym czasie studiował muzykologię na Uniw. Warsz. (dyplom w 1961). Od 1 I 1962 znowu pracował w MKiS jako naczelnik Wydz. Prezydialnego w gabinecie ministra. Od 1 V 1962 był dyr. i kier. artyst. Opery Objazdowej w Warszawie; był zwolennikiem kameralnej opery objazdowej z niewielkim liczebnie zespołem artyst., lecz koncepcja ta wywoływała w teatrze szereg konfliktów. Za jego kadencji odbyło się dziesięć prem.; najlepsze rec. uzyskały "Hrabina" (1963) i "Rigoletto" (1965). Był autorem pracy pt. "Problem stylizacji w "Królu Rogerze", opublikowanej w "Księdze Sesji Naukowej poświęconej twórczości Karola Szymanowskiego w 25-lecie śmierci", Warszawa 1964.
Bibl.: Gołobów, Kondracki s. 45-51 (il.); Tyg. Powsz. 1966 nr 19; Akta, MKiS.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
