Hanna Skwarecka-Maliszewska
SKWARECKA Hanna, zamężna Maliszewska (26 VII 1886 Warszawa - 9 XI 1966 Warszawa), śpiewaczka. Była córką adwokata Leona S. i nauczycielki Leopoldyny z domu Nassius (wg akt ZUS-u) lub Szmidt (wg aktu zgonu w ZASP-ie), żoną oficera lotnictwa Maliszewskiego. Głos kształciła w Dreźnie w szkole śpiewu A. Paschalis i A. Souvestre'a, a nast. w Mediolanie. Występowała w Dreźnie i w Wiedniu. Debiutowała we wrześniu 1910 w operze warsz. śpiewając tyt. partię w "Aidzie". Do 1915 była solistką T. Wielkiego; w tym czasie dawała koncerty, m.in. w Ciechocinku (1912), Włocławku, Wilnie (1913). W 1915 została ewakuowana do Rosji, śpiewała w Moskwie, Petersburgu (1915), Kijowie (1916), Tyflisie, Odessie, Baku, Charkowie, a także w Turcji w Konstantynopolu. W listopadzie 1919 powróciła do Warszawy. W lutym 1920 występowała gościnnie w Operze w Poznaniu, w czerwcu t.r. w T. Wielkim w Warszawie. W sez. 1920/21 i 1921/22 była solistką T. Wielkiego w Warszawie; dawała też koncerty (m.in. latem 1921 w Krynicy). W maju 1922 występowała gościnnie na scenie T. im. Słowackiego w Krakowie w partii Tamary ("Demon"). W sez. 1922/23 i 1923/24 była solistką sceny operowej T. Polskiego w Katowicach; 8 X 1922 śpiewała tyt. partię w "Halce", w przedstawieniu inaugurującym działalność tej sceny. Z zespołem opery katowickiej występowała w Bytomiu, Cieszynie, Morawskiej Ostrawie i Opolu. W 1924 wyszła za mąż i odtąd używała nazwiska Skwarecka-Maliszewska. Śpiewała gościnnie w T. Wielkim w Warszawie (maj 1924, maj 1926) i w przedstawieniach operowych na scenie T. Polskiego w Katowicach (styczeń 1928, kwiecień 1930). W 1932-39 pracowała jako pedagog-wokalista w Szkole Muz. im. Chopina w Katowicach. Podczas okupacji niem. przebywała w Warszawie, dawała lekcje śpiewu. W pierwszych latach po wojnie brała udział w imprezach artyst. w Warszawie i mniejszych miastach. Jubileusz trzydziestolecia pracy artyst. obchodziła 20 V 1947 w sali warsz. Romy na uroczystym koncercie pod dyr. O. Straszyńskiego; śpiewała wówczas arię Amelii ("Bal maskowy"). W 1947-53 uczyła śpiewu i muzyki w ogniskach Warsz. Tow. Muzycznego. Ceniona była w partiach bohatersko-tragicznych, jej dramatyczny sopran miał znaczne możliwości ekspresji. Najlepszy okres jej kariery przypadł na początek l. dwudziestych. W Warszawie i Katowicach wykonywała wówczas wielkie, trudne wokalnie i aktorsko partie, takie jak: Marta ("Niziny"), Minnie ("Dziewczyna z Zachodu"), Marzenka ("Sprzedana narzeczona"), Walentyna ("Hugonoci"), Rachela ("Żydówka"), Santuzza ("Rycerskość wieśniacza"), Liza ("Dama pikowa"), Leonora ("Trubadur"), tyt. w "Tosce", "Aidzie" i "Madame Butterfly", Balladyna ("Goplana").
Bibl.: Almanach 1966/67; Olszewski: Śląska kronika; Sobański: Teatr Pol. na Śląsku; Świtała; Dz. Kuj. 1912 nr 125; Gaz. Kuj. 1913 nr 50; Ilustr. Prz. Teatr. 1921 nr 5 (il.); Kur. Litew. 1913 nr 101, 103; Kur. Warsz. 1911 nr 42, 142, 238, 1915 nr 146, 1916 nr 88, 1919 nr 318, 1920 nr 163, 171, 244, 1921 nr 236, 248, 1924 nr 50, 141, 1926 nr 128, 1928 nr 18, 1930 nr 93; Muzyka 1925 nr 3; Scena i Szt. 1911 nr 51; Świat 1910 nr 40 (il.), 1911 nr 41, 1912 nr 2 (il.), 1914 nr 8 (il.), 1915 nr 10 (il.); Teatr 1967 nr 7; Tyg. Ilustr. 1910 nr 49; Życie Warsz. 1966 nr 273; Akta (tu fot.), ZASP; Akta, ZUS Warszawa; Prosnak: T. Wielki; Straus: Repertuar 1914-15.
Ikon.: Jotes (J. Szwąjcer): Karyk., rys., repr. Kur. Świąteczny 1910 nr 50; Fot. - Aren. Dok. Mech., MTWarszawa.
Nagrania: Aria - Red. Muz. PR.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
