Kazimiera Rychterówna
RYCHTERÓWNA Kazimiera (7 XII 1895 Janów - 3 IV 1963 Warszawa), aktorka i recytatorka. Była córką Marka i Eleonory R. Ukończyła gimn. klasyczne we Lwowie (1912) i filologię pol. i klasyczną na tamtejszym uniw. (1923). Do zawodu aktorskiego przygotowywała się pod kier. W. Siemaszkowej i F. Wysockiego (1909-12). Studia aktorskie kontynuowała w t. M. Reinhardta (1914/15). W 1912 debiutowała w T. Miejskim im. J. Słowackiego w Krakowie, po czym w 1913 występowała w T. Małym we Lwowie, 1916/17 w T. Polskim w Łodzi, w sez. 1918/19 w T. Miejskim we Lwowie, 1919/20 w T. Rozmaitości w Warszawie i 1922/23 w T. Wielkim we Lwowie. W 1915 wystąpiła pierwszy raz jako recytatorka w Berlinie na koncercie zorganizowanym przez Bratnią Pomoc, a w 1916 w Poznaniu dała pierwszy recital. Od 1923 zerwała całkowicie z t. dram. i poświęciła się występom estradowym, zdobywając ogromny rozgłos i popularność jako znakomita recytatorka, która, jak wspominano w jej nekrologach "na tysiącach recitali na estradach i w szkołach upowszechniała wspaniałą kulturę słowa, służąc równocześnie poezji, także współczesnej i najnowszej". Prócz tego udzielała lekcji wymowy i recytacji, prowadziła z tego zakresu przez wiele lat wykłady na Uniw. Warszawskim. W 1916-39 wystąpiła na przeszło pięciu tysiącach recitali, propagując także literaturę pol. za granicą. W początkowym okresie grała m.in. Desdemonę ("Otello").
Bibl.: Warnecki; Przekrój 1945 nr 34 (il.); Teatr 1963 nr 10; Tyg. ilustr. 1917 nr 16 (il.), 1918 nr 8 (il.); Życie Warsz. 1963 nr 81.
Ikon.: S.I. Witkiewicz; Portret, pastel, ok. 1929, repr. Przekrój 1957 nr 646.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
