Aleksander Dargomyżski
Ur. 14 II 1813, Tuła. Zm. 17 I 1869, Petersburg.
Aleksander Dargomyżski, syn drobnego ziemianina, uczył się jako dziecko gry na fortepianie i skrzypcach, a także śpiewu i teorii muzycznej, natomiast w dziedzinie kompozycji był raczej samoukiem. Duży wpływ na podjęcie przezeń studiów kompozytorskich i następnie na kierunek jego twórczości miała zawarta w 1834 znajomość z Glinką. Pierwsza próba twórczości scenicznej Dargomyżskiego - opera "Esmeralda" - nie zyskała powodzenia; wówczas kompozytor zwrócił swe zainteresowania w kierunku liryki wokalnej. Druga opera, "Rusałka", odniosła świetny sukces, jakkolwiek dopiero w kilka lat po premierze. Po 1850 Dargomyżski zbliża się do grupy młodych postępowych kompozytorów, skupionych wokół osoby Mili Bałakiriewa (nazwanej później Wielką Piątką albo Potężną Gromadką). W 1859 wstępuje do zarządu nowo powstałego Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego. W ostatnim okresie życia Dargomyżskiego powstają 3 utwory symfoniczne: "Kozaczek ukraiński", "Baba Jaga" i "Fantazja fińska". Śmierć przerywa mu końcową fazę pracy nad operą "Kamienny gość".
Twórczość Dargomyżskiego jest w pewnym sensie kontynuacją idei Glinki; można ją też uważać za ogniwo pośrednie między Glinką a Potężną Gromadką. Jednakże typ muzyki Dargomyżskiego jest z gruntu odmienny - łączy go z Glinką właściwie tylko wspólne dążenie do tworzenia artystycznej muzyki rosyjskiej o rdzennie narodowym charakterze; Glinka był raczej epikem, Dargomyżski natomiast pragnął muzyką odzwierciedlić przede wszystkim wewnętrzne przeżycia człowieka. Najbardziej może charakterystyczną cechą jego stylu jest dążenie do wyprowadzania melodii z naturalnych intonacji ludzkiej mowy. W dziedzinie instrumentacji nie wykraczał poza zdobycze Glinki, natomiast na polu harmoniki był śmiałym nowatorem (bogactwo chromatyki, rozluźnienie stosunków funkcyjnych, wprowadzenie skali całotonowej). Najistotniejsze znaczenie ma jego twórczość operowa i pieśniarska.
Źródło: Przewodnik Operowy Józef Kański, PWM 1997
