Władysław Reymont
REYMONT Władysław, właśc. Władysław Stanisław Rejment, pseud. Urbański (7 V 1867 Kobiele Wielkie - 5 XII 1925 Warszawa). Był synem Józefa Rejmenta i Antoniny z Kupczyńskich; znany pisarz, laureat nagrody Nobla. Jako kilkunastoletni chłopak uciekł z domu siostry w Warszawie, gdzie uczył się krawiectwa i w porozumieniu z kolegą szkolnym Edwardem Oleśniewiczem zaangażował się do zespołu teatr. na prowincji. Być może stało się to już w 1884. W sez. 1885/86 występował pod pseud. Urbański w Ozorkowie, Łęczycy (grudzień, styczeń), Gostyninie (po 8 stycznia), Turku, Ciechanowie (maj), Lublinie (czerwiec) i Puławach. W liście do siostry z 21 XII 1885 napisał: "Teatr to właściwe moje pole; ma się rozumieć, że teraz muszę się zadowolić rolami drugo i trzeciorzędnymi. Na pierwszy raz grałem Wójta w "Czartowskiej ławrze" [!] - znasz ją dobrze, a w "Chacie za wsią" tańczę śliczną rólkę śpiewną. Mniejszych, jak Józka w "Gęsiach i gąskach", Administratora w "Weselu w Ojcowie", nie wspominam". We wrześniu 1887 być może znowu był w t., ponieważ wiersze i korespondencja z tego okresu datowane są w różnych miejscowościach, zmienianych co kilka dni, m.in. w Olkuszu i Wolbromiu. Ponownie był w t. na początku 1890 (może już od końca 1889). W liście do brata z 14 lutego tego roku wspomniał, że zaangażował się do "Towarzystwa Dramatycznego w Piotrkowie". Prawdopodobnie w tym okresie zetknął się z Wacławem Szymborskim, który wg A. Grzymały-Siedleckiego zostawił następującą relację o debiucie R.: "warunki fizyczne raczej nieprzychylne; niewysokiego wzrostu o nienadzwyczajnym głosie i wzroku tak krótkiego, że bez szkieł nic nie widział. Dyrekcja dała mu jednak debiut w "Barkaroli" Gawalewicza". A. Grzymała-Siedlecki podał jeszcze informację, że R. pracował jako sufler w zespole występującym w Częstochowie, nie określił jednak bliżej daty. We wspomnianym wyżej liście do brata z 14 II 1890 R. napisał: "dawny czar, jaki otaczał teatr, prysnął, dawny zapał, jaki czułem ku scenie, ulotnił się bezpowrotnie". Ostatni okres aktorstwa R. przypada na 1891, kiedy pracując już w kolejnictwie występował w amatorskim t. w Skierniewicach. Oceniając po latach teatr. epizod swojej biografii stwierdził krótko: "Talentu scenicznego nie miałem". Doświadczenia zdobyte jednak podczas wędrówek "rzemiennym dyszlem" wykorzystywał w twórczości lit., przede wszystkim w powieściach "Komediantka" i "Fermenty". Bibl.: Grzymała-Siedlecki: Świat aktorski; Pam. lit. 1969 z. 2 (Korespondencja W.S. Reymonta); Prace Polonistyczne 1968 (S. Kaszyński, Reymont - człowiek teatru); Prz. Humanistyczny 1967 nr 6 (T. Burzecki). Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
