Beatrix Cenci Juliusza Słowackiego
ZBRODNIA FASCYNOWAŁA ROMANTYKÓW. Tragiczna, nieunikniona, ohydna pociągała ich swoją tajemniczością i potwornością. Nie dla scenicznego efektu trupy zaścielały scenę, a sztylety ociekały krwią. Konflikty godności i sumienia. grzech, ambicja i chciwość, zawiść, klątwa Boga, wewnętrzne rozdarcie przed spełnieniem okrutnego czynu - to były sprawy godne zainteresowania. We wspaniałych, niezwykle rozbudowanych ekspozycjach dramatów jakże bogatą i wnikliwą odnajdziemy motywację działań, jakże wspaniałe portrety psychologiczno-emocjonalne postaci. Słowacki też ulegał pokusie szekspirowskich czarownic z Makbeta i oglądając we Florencji słynną rzeźbę Celliniego - Perseusza trzymającego odciętą głowę pięknej Meduzy - zastanawiał się nad tym, jak piękna i szlachetna kobieta może popełnić czyn tak potworny jak zbrodnia.
Niemal antycznie tragiczna historia włoskiego rodu Cencich Jest podobno prawdziwa. Rzekomy portret Beatrycze jest przechowywany pieczołowicie w rzymskim pałacu Barberinich, a przewodnicy chętnie opowiadają o tym co wydarzyło się przed pięcioma wiekami. Czysta Beatrycze zmuszona do kazirodztwa postanawia zabić swego ojca. Do zbrodni popycha dziewczynę ksiądz Negri, nikczemnik od dawna pałający do niej zmysłowym pożądaniem. Zanim zgładzi go własny brat - uczciwy malarz Gianni, kochający Beatrycze miłością piękną i nieszczęśliwą - zdąży jaszcze zadenuncjować nieszczęsną i złożyć zeznania na procesie. Papież skłonny początkowo wydać wyrok ułaskawiający, nie czyni tego przerażony drugą zbrodnią bratobójstwa. Beatrycze zostaje stracona wraz z matką i bratem, a Giani popełnia samobójstwo połykając kawałki szkła, na którym namalował Matkę Boską. Teatr rzadko sięga po ten mroczny dramat. Po wojnie inscenizowano go zaledwie kilka razy, jakby obawiając się jego emocjonalnego powikłania. Przedstawienie telewizyjne w reżyserii Gustawa Holoubka emitowane 19 marca 1973 widownia i krytyka przyjęły z wielkim zainteresowaniem i choć nie uzyskało jednomyślnej aprobaty, to należy bez wątpienia do najciekawszych spektakli Teatru TV, a zagrane Jest bezsprzecznie znakomicie.
