Teatralna Muszka, która trąci myszką
"Skiz" w reż. Marii Spiss w Teatrze Ateneum w Warszawie. Pisze Jacek Cieślak w Rzeczpospolitej.
Maria Spiss spróbowała zrobić ze "Skiza" Gabrieli Zapolskiej słowiański "Sen nocy letniej". Bez powodzenia. Warszawskie Ateneum przeszło narkotyczną inicjację.
Dwie romansujące ze sobą pary - znudzeni weterani pożycia małżeńskiego Lulu i Tolo wraz z nieopierzoną Muszką i Witusiem - palą marihuanę do rytmu jazzujących wokaliz w stylu Boba McFerrina. Gdy pod wpływem gandzi rzucają się w wir miłosnej awantury, z nadscenia wysuwa się gigantyczna szyja z czerwonym dziobem. Łabędziobocian na haju.
Scenografia Łukasza Błażejewskiego mocno odkształca rzeczywistość. Ściany salonu nie trzymają ani pionu, ani poziomu - wytapetowane motylami i roślinnymi motywami z wyeksponowanym centralnie obrazem przypominającym malarstwo "Celnika" Henriego Rousseau. Takie same wzory jak tapety mają godowe kostiumy obu par. Łatwo pojąć: oglądamy bestiarium, już nie ludzkich, lecz zwierzęcych żądz. Rytuał małżeńskiej zdrady, stary jak świat.
A i sztuka Zapolskiej nienowa - zdaje się sugerować scenograf, który przybrudził tapety. Niestety, równie staroświecko wypada gra aktorów. Widać, że reżyserka starała się zrobić użytek z akademickiej maniery zespołu Ateneum i chciała ją wpisać w ironiczne odczytanie utworu.
Dotyczy to zwłaszcza Krzysztofa Tyńca (Tolo), który od lat serwuje ten sam zestaw min, póz i brzmień. Ale nawet miłosna egzaltacja Muszki w wykonaniu młodej Anny Gorajskiej trąci myszką.
Najlepsza jest adaptacja. Zapolska nie ucierpiała po tym jak trzyaktowa sztuka została pozbawiona Lokaja nr 1, 2 i 3 i skrócona do jednej godziny. Kiedy Muszka chce umierać z miłości do Tola, ten zaś martwi się katarem - robi się śmiesznie i strasznie zarazem. Szalona miłość czy przywiązanie - kalkulują Wituś (Wojciech Brzeziński) i Lulu (Halina Łabonarska). A w tle ryczą woły trafione przez piorun. Skrzeczy wiejska codzienność.
Maria Spiss chciała przetasować sztukę Zapolskiej. Miała pomysł. Jednak w tym rozdaniu zabrakło jej tytułowego skiza: najmocniejszej karty tarota, która bije wszystko.
