Czym chata bogata...
W dniach poprzedzających Kongres Kultury Polskiej oraz w okresie samego Kongresu - nasza TV dokonała poważnego i uwieńczonego powodzeniem wysiłku, aby możliwie jak najpełniej zaprezentować widzom zarówno węzłowe zagadnienia i przebieg obrad Kongresu, jak i dokonać próby podsumowania naszych wieloletnich osiągnięć w dziedzinie kultury. Wszechstronny i zróżnicowany program minionego telewizyjnego tygodnia - posłużyć mógł jako ilustracja tez o funkcji TV w naszym kraju.
W ostatnich dniach np. - TV zaprezentowała zarówno najwybitniejsza filmy fabularne powojennego 29-lecia, jak i dzieła, realizowane z myślą i dla potrzeb małego ekranu, które - gdyby nie TV - nigdy nie doczekałyby się realizacji. A telewizyjna twórczość filmowa w swych najwybitniejszych osiągnięciach jest wartością nader cenną, jak wskazuje choćby przykład "Mistrza", zrealizowanego wg sztuki Skowrońskiego przez Jerzego Antczaka. Ten kameralny dramat psychologiczny, osadzony w czasach minionej wojny opowiadający w sposób urzekający i sugestywny dzieje starego aktora, któremu dane było wygłosić swój wymarzony monolog z "Makbeta" za cenę życia - jest w swym literackim kształcie materiałem zbyt szczupłym na pełnofabularny obraz kinowy. Zapewne więc nie sięgnąłby po niego żaden z naszych filmowych reżyserów, Antczak, twórca o świetnym wyczuciu celności środków TV, stworzył zaś z "Mistrza" oryginalne telewizyjne widowisko filmowe.
Miniaturką filmową - wdzięczną i stylową. błyskotliwie zagraną i zrealizowaną - był film telewizyjny "Odwiedziny o zmierzchu" wg Rittnera, w reżyserii J. Rynkowskiego. Tak więc film telewizyjny penetruje tu z powodzeniem dorobek literacki dawny i aktualny. Miejmy nadzieję, że w miarę swego rozwoju - penetracją tą obejmie takie problematykę współczesną.
Telewizja - od dawna i ambitnie - upowszechnia nasz dorobek poetycki. Ostatni program z tego cyklu - "Ojczyzna" (układ tekstów K. Gałczyńska, reż. H. Boukołowski) był doskonałym przewodnikiem po motywach patriotycznych w twórczości naszych najwybitniejszych mistrzów słowa.
Udaną porcją relaksu był "Rozrywkowy konkurs miast", zwłaszcza "Słówka" Boya w wykonaniu krakowian oraz teksty staropolskie, które posłużyły Katowicom do stworzenia ciekawego plastycznie, stylowego spektaklu. Nie sposób zresztą wymienić tu wszystkich ciekawszych pozycji tego bogatego, kongresowego tygodnia, w którym TV pokazała, iż stać ją na stworzenie programu naprawdę wartościowego. Pięknym akcentem końcowym tych bogatych dni stała się premiera dramatu Norwida "Za kulisami", zaprezentowana przez Teatr TV, w reżyserii K. Brauna, scenografii X. Zaniewskiej.
Ten trudny, znaleziony po śmierci Norwida w formie nie ukończonej dramat został odkryty dla teatru dopiero po ostatniej wojnie przez Wiliama Horzycę. Twórca telewizyjnego spektaklu - Kazimierz Braun, dokonał nowego opracowania sztuki. Udało mu się stworzyć jasny i klarowny dramat, będący artystycznym rozrachunkiem zarówno z ówczesną sytuacją Polski, jak i osobistym losem nie rozumianego przez świat poety, noszącego cechy samego Norwida. Ogromny wysiłek całego zespołu aktorskiego złożył się na sukces telewizyjnej realizacji "Za kulisami". Scenografia Xymeny Zaniewskiej ze smakiem nawiązując do XIX-wiecznych sztychów, walnie por mogła do stworzenia stylowego klimatu. Niewątpliwie nie była to premiera łatwa: wielowarstwowy utwór, zbudowany według konwencji teatru o teatrze, pisany wierszem trudnym, wymagał od widza dużego wysiłku w odbiorze. Ale ci, którzy na ten wysiłek się zdobyli, przeżyli kilka chwil autentycznego wzruszenia i satysfakcji.
PS W poniedziałek wieczorem - zepsuła nam telewizja satysfakcje oglądania najciekawszych punktów programu - uroczystego wieczoru poświęconego Stefanowi Jaraczowi i jubileuszowi 35-lecia Teatru Ateneum. Transmisję z tego wieczoru przerwano po przemówieniach wstępnych, nie pokazując zapowiedzianych fragmentów filmów z udziałem wielkiego Jaracza.
