Gorzka prawda o strasznych dzieciach
"Straszne dzieci" w reż. Tomasza Czarneckiego w Teatrze Muzycznym w Gdyni. Pisze Łukasz Rudziński na portalu Trójmiasto.pl.
Najnowsza premiera Teatru Muzycznego godzi teatr lalkowy z kameralną śpiewogrą, w groteskowy sposób przedstawiającą dzień z życia przeciętnej rodziny. Ale czy na pewno jest to bajka tylko dla dorosłych?
Teatr Muzyczny zaprezentował kameralne przedstawienie debiutującego w roli reżysera Tomasza Czarneckiego, absolwenta znanego białostockiego wydziału lalkarskiego Akademii Teatralnej. Nic więc dziwnego, że Czarnecki zaproponował spektakl z pogranicza teatru lalkowego, pozostając jednocześnie w zgodzie z muzycznym profilem teatru, ponieważ niezwykle efektowne lalki (wykonane przez Marię Żynel) wkomponował w małoobsadowy musical, w którym samego siebie obsadził w głównej roli. Przedstawienie zaś utkał z wierszy XIX-wiecznego poety Heinricha Hoffmana, adresowanych do niegrzecznych dzieci. I właśnie dzięki poezji Hoffmana powstał zupełnie przyzwoity spektakl.
W nieco zagraconym, rozciągniętym na całą scenę pokoju obserwujemy dzień z życia typowej rodziny. Oboje małżonkowie pochłonięci codziennymi obowiązkami zaniedbują jedynaka, który przesadnie rozpieszczany bywa tylko o poranku i późnym wieczorem (rodzice ubierają i rozbierają swoją pociechę). Przez cały dzień jest jednak pozostawiony samemu sobie i zmuszony zagospodarowywać sobie czas, wypełnia go przede wszystkim zabawą. Za pomocą szeregu krótkich scenek poznajemy wiersze Hoffmana, zainscenizowane przy pomocy lalek i śpiewu.
Prościutka konstrukcja przedstawienia - ze stereotypowymi wizerunkami nudzącego się Chłopca, cichej, wycofanej Matki (Alicja Piotrowska) i apodyktycznego Ojca (Aleksy Perski) - wyznaczana jest małymi codziennymi rytuałami, odbywającymi się w ściśle określonych porach. Takie życie jest zbyt monotonne dla Chłopca, więc próbuje je sobie urozmaicić - talerz może stać się spodkiem kosmicznym lub, razem ze skrzynią, służącą za taboret, może okazać się częścią kuchennej perkusji.
Tego rodzaju "przygody" najczęściej stanowią preludium do etiud lalkarskich, inscenizujących pełne przestróg i morałów wiersze Hoffmana. Poznajemy w nich rozmaite, animowane głównie przez Czarneckiego lalki - pacynki, marionetki, jawajki o wdzięcznych imionach: Jędruś, Michaś, Julek czy Kasia, którzy przez nieuwagę, lekkomyślność, czy nieposłuszeństwo umierają, płoną żywcem, albo tracą kończyny obcięte przez bezlitosnego krawca.
Aktorzy Muzycznego różnie radzą sobie z nietypowymi zadaniami. Najlepsza jest Alicja Piotrowska, która w roli Matki zawarła gorycz ubezwłasnowolnionej kobiety. Tomasz Czarnecki gra nieco przerysowanego, niemal wyjętego z kreskówki Chłopca i, o dziwo, nie najlepiej operuje animowanymi przez siebie lalkami. Z kolei Aleksy Perski tworzy przekonującą postać dominującego Ojca, jednak w partiach śpiewanych nie przebija się przez grających na żywo na scenie muzyków.
Ten sprawny warsztatowo spektakl jest jednak do bólu przewidywalny, przez co z czasem robi się zwyczajnie monotonny. Sytuację ratują przyciągające uwagę lalki i rozmaite pomysły na ich wykorzystanie. Ciekawie wypada teatr w teatrze, kiedy razem z Chłopcem oglądamy teatr cieni, czy bodaj najlepsza z lalek, wielka pacynka Michaś z "Bardzo smutnej historii o chłopcu, który nie chciał jeść zupy".
"Straszne dzieci, czarna komedia dla dorosłych" oprócz drastycznych treści zawiera też bardzo aktualny przekaz - jak w przypadku wiersza "Czarne dzieci", w którym dzieciaki naśmiewają się z murzyna, czy w "Pawełku wiercipięcie", który za zabawę przy stole otrzymuje karę "aż trzeszczała dyscyplina" na oczach przerażonej, biernej matki. Upiorne wierszyki w zaproponowanej przez Czarneckiego formie mają jednak przede wszystkim wymiar edukacyjny. Dlatego wbrew tytułowi wręcz wskazane byłoby zabieranie na ten spektakl starszych klas gimnazjalnych, czy młodszych klas liceum i późniejsza dyskusja o treści przedstawienia.
Pomimo pewnych niedociągnięć, powstał w Gdyni wartościowy spektakl na istotny temat. Czego chcieć więcej?
