Za mało teatru
"Wiśniowy sad" w Teatrze im. Horzycy w Toruniu, w reż. Andrzeja Bubienia, obejrzał Janusz Milanowski.
Bez względu na formę inscenizacji dzieła Czechowa, nie może zabraknąć w nim emocji. "Wiśniowy sad" w reżyserii Andrzeja Bubienia grzeszy ich deficytem.
Oszczędna, mobilna scenografia Aleksandry Semenowicz tworzy przestrzeń symboliczną: biały szkielet jakiejś budowli, do złudzenia przypominającej dworek. Muzyki w pierwszej części jak na lekarstwo. Przedstawienie opiera się niemal całkowicie na aktorach.
Zamierzonej redukcji efektów teatralnych towarzyszy też redukcja emocji granych postaci, tylko że otrzymany rezultat jest zanadto na wyrost: pierwsza część jest bardzo słuchowiskowa. Za mało teatru, za dużo powściągliwości, która niczego nie buduje. Stężałą atmosferę usiłują ratować aktorzy różnymi sympatycznymi - powiedzmy - zabiegami. Marek Milczarczyk (Gajew) kręci prawie piruety, usiłując dotrzeć do publiczności. Maria Kierzkowska uderza w postać Szarloty tonem farsy. Dariusz Bereski doskonale bawi się swoim pyskującym lokajem Jaszą. Podobnie jak Matylda Podfilipska Duniaszą, czy Julia Balsewicz podlotkiem Anią. Paweł Tchórzelski jako Jepichodow wywołuje śmiech, gdy tylko pojawi się na scenie z ciętymi kwiatami "od ogrodnika". Każdy tu gra dla siebie, każdy chce być błyskotliwy. Widzimy więc zgrabne kupleciki na temat bohaterów dramatu. Karinie Krzywickiej trudno odnaleźć postać zrujnowanej Raniewskiej, podobnie jak Jarosławowi Felczykowskiemu pragmatycznego Łopachina.
Druga część wyraźnie już odsłania zamiar reżysera: jest to opowieść o ludziach współczesnych. Nawiązanie do naszych czasów odbywa się za pomocą grubej kreski. Bohaterowie przebrani zostają w stroje współczesne i bawią się jak w klubie. Dopiero teraz zaczyna iskrzyć jakaś psychologia i to coś między aktorami, co sprawia, że zaczynamy przejmować się losem kreowanych przez nich postaci. W Raniewskiej budzi się kobieta z trudem pogodzona z przemijaniem. Stary lokaj Firs (Mieczysław Banasik) nie jest już tylko słaniającym się na nogach pretekstem do pobłażliwych drwin, a Łopachin rozumie, że rozsądek i fortuna nie przysporzą mu szczęścia, choćby kupił tuzin wiśniowych sadów. Druga część nareszcie eksploruje świat Czechowa. Reżyser wskazuje nam, co jest przeznaczeniem tych wszystkich ludzi. To pustka. Pokazał nam ją pod koniec w scenie pożegnania Raniewskiej z Gąjewem, wzruszająco zagranej na pustej scenie, i śmierci Firsa.
To gorzkie przeznaczenie Andrzej Bubień zgotował wszystkim w epilogu. Światło w nim jest ostrzejsze niż siekiera. Bardzo piękne zakończenie nie wieńczy jednak dzieła jako całości.
