Bananowy biznes
Jest początek XX wieku. Nabrzeże portowe, w tle znacząco wyłania się Statua Wolności. Tu spotyka się dwóch emigrantów ze wschodniej Europy. Dokładniej zaś - jeden jest z okolic Kowna-Wilna, drugi - Mińska-Pińska. Spotkanie to zachwyciło zwłaszcza Shimmela, nowicjusza, który właśnie zszedł na ląd. Jego interlokutor - Cornelius przebywa tu bowiem już od pewnego czasu, można powiedzieć, że to stary wyga - jest nawet właścicielem biznesu - bananowego zresztą. Imponuje to Shimmelowi, który jest prawie bez grosza, za to gorąco pragnie, by Ameryka, "ziemia obiecana" wszystkich emigrantów szybko go przygarnęła i hojnie obsypała wszelkimi obfitościami... Jest ślamazarnym ofermą, ale na szczęście spotkał odpowiedniego człowieka. Będziemy więc świadkami jego zdumiewającego przeobrażenia - narodzin nowego obywatela "wolnego kraju"...
Ta wartka i bardzo a propos naszej współczesnej rzeczywistości - czyli raczkującego kapitalizmu w polskim wydaniu - komedia jest jednym z ponad 50 utworów scenicznych pióra znanego pisarza amerykańskiego, Murraya Schisgala. Dramaturg ten pierwsze sukcesy odnosił na początku lat 60. w Londynie ("The Typists", "The Tiger"). W 1964 roku podbił Broadway między innymi sztuką "Luv". Odniósł także fenomenalny sukces w filmie - jako współautor słynnej komedii i pamiętną rolą Dustina Hoffmana - "Tootsie". Ale twierdzi, że tylko pisanie dla teatru daje pełną wolność i to jedyny rodzaj terapii, dlatego czuje się zmuszony do tworzenia. Nie wdaje się jednak w analizowanie psychologicznego podłoża tego procesu, podobnie jak nie wnika w psychologię stworzonych przez siebie postaci.
Obdarzony wielkim darem tworzenia komedii, sam także - jak twierdzą ci, którzy się z nim zetknęli osobiście - "wygląda i zachowuje się jak urodzony komik" (David Kaufman - "New York Times" z 20 V 1987 r.). Może to sprawia ów cud, na który zwrócił uwagę zaprzyjaźniony z nim Dustin Hoffman: "- Gdy go poznałem wydawał mi się bardzo starym człowiekiem, a on z latami staje się młodszy...".
