Artykuły

Koniec ubiegłego miesiąca przyniósł dość interesujące przedstawienie na scenie przy ul. Sławkowskiej, co znowu zwraca uwagą publiczności Krakowa na Stary Teatr. Z największą przyjemnością słuchaliimy sądowych, moralnych, kulturalnych i ...policyjnych dyskursów w sztuce ZYGMUNTA HÜBNERA "Ludzie cesarza". Wszyscy, którzy kochają literaturą starożytną, kulturą antyczną, na których robi wrażenie rzeźba i architektura, kultura słowa Rzymian, powinni ten spektakl usłyszeć i zobaczyć. Autor wprawdzie ubiera swoje postacie w kostiumy retorów, artystów, dostojników i żołnierzy rzymskich, ale aluzyjność "Ludzi cesarza" jest oczywista. Idzie po prostu o tych, którzy wzajemnie mogą się oskarżać o sprzeniewierzenie się idei cnoty, piękna, prawości. O uczciwości na dworze Nerona mowy być nie mogło. Hübner doskonale wie, że mentalność współczesnego Polaka jest kształtowana przez wielkie dzieło Henryka Sienkiewicza "Quo vadis?". Ostrożnie więc, próbuje polemizować z naszymi mniemaniami o Senece i Petroniuszu, nie mówiąc już o Trazei, który jest nam mniej znany, ale który był odważny i gdy "Poppei (drugiej żonie Nerona) uchwalono cześć boską, umyślnie nie zjawił się w senacie i nie wziął udziału w pogrzebie". Tak więc przed współczesnymi Polakami współczesny aktor, reżyser, kierownik artystyczny teatru i pisarz dramatyczny, teoretyk sceny kreuje sytuację sądu.

Mamy się razem z Prowadzącym zastanowić, kto ma rację, po czyjej jesteśmy stronie.

Na końcu głosujemy; kilka dni temu białe kulki popierające jednego z trzech oskarżonych znowu oznaczyły... Petroniusza. Wybieramy więc drogę estety, wytwornego sędziego elegancji, z taką sympatią w gruncie rzeczy opisanego przez Sienkiewicza?

Tak!

Reżyser ADOLF WELTSCHEK doskonale gospodarował przestrzenią między trzema

rekonstrukcjami - rzeźbami osób i małym łukiem z typowym skrótem "SPQR" (Senatus Populusque Romanus - Senat i Lud Rzymski). Pośrodku siedzi Prowadzący STEFAN SZRAMEL. Przed nim zajmują miejsca ALEKSANDER FABISIAK (Seneka we współczesnym stroju), JERZY GRAŁEK (Petroniusz w szatach jakby starożytnego maga ze Wschodu) oraz JAN GÜNTNER (Trazea w kostiumie z przełomu wieku XIX i XX, w czarnym żakiecie). Wykonawca czyli LESZEK SWIGOŃ wychodzi ze środkowej części łuku w stroju Rzymianina - dowódcy statku, żołnierza- oficera, patrycjusza.

Wykonawca - on miał doprowadzić do zabicia matki Nerona Agrypiny, on opowiada

o śmierci Trazei, o śmierci Seneki. W jednej osobie autor skupia tu nie tylko kilka postaci, ale przede wszystkim węzły akcji dramatycznej. Najpiękniejsza rola wieczoru to właśnie robota Świgonia, który do często dość sztywnych rozważań moralnych i filozoficznych filozofa, estety i działacza politycznego, jakbyśmy dzisiaj nazwali Trazeę, bo przecież wiadomo, że Seneka był pisarzem i filozofem, a Petroniusz szukał przede wszystkim piękna - wnosił element zabawy scenicznej. Świgoń czuł się doskonale w tych rolach, które zaledwie naszkicowane w wymiarze dramatycznym, pozwoliły jednak artyście pokazać jego siłę komiczną.

Sztuka Hübnera ma walor rozmowy, filozofowania. I reżyser i autor doskonałej scenografii, PAWEŁ DOBRZYCKI (kostium Petroniusza zaprojektował i wykonał MARIAN GOŁOGÓRSKI), odczytali postać Wykonawcy jako element rozwoju sytuacji dramatycznej.

W ten sposób Świgoń ożywiał horyzont przedstawienia, doskonale odczytując zarówno realistyczny jak i symboliczny charakter powołanych do życia postaci scenicznych.

Pabisiak, Gratek i Güntner powinni zwrócić uwagę na tekst, który często przelatuje

nad naszymi głowami niczym zbyt swobodna rozmowa w kawiarni. W gruncie rzeczy ci panowie oskarżają się wzajemnie o uległość wobec władzy i trzeba tutaj formę żartobliwej anegdoty, tchórzliwego oskarżenia, połączyć z odpowiednim napięciem, próbą ekspresywnej retoryki. Mam nieco żalu do tych artystów, że potraktowali tekst trochę niestarannie, no, ale może kolejne przedstawienia pozwolą na usunięcie tych przykrych potknięć.

Przedstawienie ,Ludzi cesarza" skłonią do przekonania, że najpierw musimy sami siebie umieć oskarżyć, by potem innym wytykać ich wady.