Artykuły

W niedzielę w lubelskim ośrodku telewizyjnym po raz pierwszy zaprezentowano efekty pracy ekipy z reżyserem Mariuszem Malcem na czele, która sfilmowała lubelską "Ferdydurke".

Jest to bez wątpienia wydarzenie, że powstały w Lublinie spektakl grup, które wywodzą się ze studenckiej alternatywy teatralnej i z sukcesem w nowych warunkach szukają dla siebie nowego artystycznego przesłania, zobaczymy w wersji telewizyjnej. "Ferdydurke" Teatru Provisorium i Kompanii "Teatr" w reżyserii Witolda Mazurkiewicza i Janusza Opryńskiego był sensacją polskiego sezonu teatralnego 1998/99. W adaptacji tej splotły się doświadczenia alternatywy Provisorium i zawodowego aktorstwa Kompanii. Z tradycji alternatywy wywodzi się redukcja scenografii do bardzo symbolicznych przedmiotów oraz wyostrzenie przesłania sztuki, z aktorstwa - aktorstwo właśnie, które w "Ferdydurke" nabrało charakterystycznego stylu fizyczności i biologiczności. Aktorzy - Jacek Brzeziński, Witold Mazurkiewicz, Jarosław Tomica i Michał Zgiet - grają w ścisku, cieleśnie, prawie zwierzęco; oglądamy klatkę, która może symbolizować bardzo wiele, a w której odbywa się walka, dokonuje się kształtowanie ludzi poprzez wikłanie ich w formy, w uczuciowe, psychologiczne, behawioralne i społeczne standardy.

Motywem przewodnim, który ten spektakl wciela i wykorzystuje, jest walka na miny, która zmienia się w walkę na cielesność w ogóle. W realizacji telewizyjnej świetnie to wykorzystano, zbliżenia twarzy aktorów stają się najbardziej nasyconymi kadrami, bo to co z twarzami robią aktorzy wydaje się niemożliwe. Gęba jako narzędzie aktorstwa - tak to wygląda. Co więcej - zaciera się granica między kpiną i satyrą a powagą, co nie pozwala widzom oddać się jednej i prostej interpretacji spektaklu.

Film otwiera i zamyka wieczorna panorama Lublina, sceny kręcono nocami na podwórkach Starego Miasta. Nie ma więc dekoracji, które przywołują wyobrażenie szkoły lub ziemiańskiego dworku, gdzie dzieje się część akcji powieści Witolda Gombrowicza. Bezludne, nocne podwórka, ceglane ściany z odpadającym tynkiem, jakieś schody w tle, to wszystko przenosi spektakl w przestrzeń małej apokalipsy, która nas wciąż otacza.

Pokaz spektaklu "Ferdydurke" w TVP Kultura odbędzie się 6 stycznia w godzinach wieczornych.

"Ferdydurke" miała premierę 15 października 1998 roku w ramach Międzynarodowego Festiwalu Konfrontacje Teatralne. Spektakl zagrano ponad 500 razy w polskiej i angielskiej wersji językowej w co najmniej 24 krajach Europy, Afryki, Azji i Ameryki Płn. Otrzymał liczne nagrody, m.in. Fringe First w Edynburgu, Grand Prix Opolskich Konfrontacji Teatralnych "Klasyka polska", Grand Prix Festiwalu Małych Form Teatralnych w Rijece i inne.