Gdańsk. Wystawa "Wesele na teatralnych scenach"
28 listopada 2007 roku mija 100. rocznica śmierci Stanisława Wyspiańskiego, artysty, którego wielu europejskich badaczy historii teatru uważa za genialnego wizjonera. W Galerii Teatralnej Oddziału Sztuki Współczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku otwarto wystawę pt. "Wesele Stanisława Wyspiańskiego na teatralnych scenach".
Historia teatralnych realizacji "Wesela" stała się tematem, wpisanej w ogłoszony przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rok Stanisława Wyspiańskiego, wystawy zorganizowanej przez Dział Teatralny Muzeum Narodowego w Gdańsku. - Które ze wszystkich wystawień było najbardziej oryginalne, nowatorskie? Oczywiście to pierwsze, z 1901 r. - mówi starszy kustosz Małgorzata Abramowicz, autorka wystawy. - Już sam tekst stanowił absolutne novum. Zresztą z tego powodu, że aktorom wydał się "dziwny", próby do prapremiery trwały dwa tygodnie, zamiast standardowego tygodnia. Sam Józef Kotarbiński, dyrektor Teatru Miejskiego w Krakowie, który po raz pierwszy wystawił "Wesele", od razu docenił dramat. Jego żona wspomina, że tego samego dnia dwa swoje teksty czytał im Przybyszewski. Siedzieli po tym wymęczeni, gdy wszedł Wyspiański z "Weselem". Zaczął czytać i jakby ich prąd przeszedł.
Publiczność natomiast, która po spektaklu najpierw zamarła, chwilę potem nagrodziła spektakl burzą braw.
Z eksponatów zebranych na wystawie, prapremierę z 1901 r. przypomina autentyczny kaftanik Isi z tego przedstawienia. Są też słynne karykatury Frycza (Rachela i Stańczyk) z prapremiery oraz pocztówki z aktorami. Ważnym wstępem do tego działu jest sala poświęcona prawdziwym bohaterom "Wesela" - poecie Lucjanowi Rydlowi i Jadwidze Mikołajczykównie, którzy wzięli ślub 20 listopada 1900 r. - A już 16 marca 1901 r. miała miejsce prapremiera "Wesela" Wyspiańskiego - przypomina Abramowicz. - I grała na niej prawdopodobnie ta sama kapela. Dopiero później Kotarbiński postanowił zapisać tę muzykę i zlecił jej wykonywanie profesjonalnej orkiestrze.
Wśród wielu pamiątkowych fotografii, afiszy i kostiumów prezentowanych w Galerii Teatralnej warto zwrócić szczególną uwagę na świetnie zachowaną sukmanę z przedstawienia lubelskiego teatru z 1944 r., makietę (w formie szopki) Adama Kiliana ze słynnego "Wesela" Hanuszkiewicza z 1963 r., kostiumy Mariana Kołodzieja. - Ciekawostką jest fakt, że "Wesele" było też dwa razy wystawiane w formie spektaklu lalkowego oraz że w 1923 r. pokazał je awangardowy teatr w Paryżu - część bohaterów grały lalki, część aktorzy - dodaje Małgorzata Abramowicz.
Galeria Teatralna Oddziału Sztuki Współczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku, ul. Cystersów 18. Wystawę można oglądać od 29 listopada do 30 marca 2008 r., wt.-pt. 10-17, sob.-niedz. 10-18; 9, bilety w 6 i 18 zł
Na zdjęciu: program do spektaklu "Wesele", reż. Iwo Gall, Teatr Wybrzeże, Gdynia 1948 r.
