Artykuły

Najmłodsza i najmniejsza scena Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie - Scena w Bramie poza żywym teatrem przywołuje też wielkie dokonania teatralne zapisane na filmowej taśmie. Tym razem, w Roku Jubileuszowym Wyspiańskiego, związane z sylwetką wielkiego Wizjonera.

17 listopada 2007, godz. 18.00

St. Wyspiański - WESELE

Reżyseria: Lidia Zamkow

(1972)

Obsada aktorska: Mariusz Dmochowski (Gospodarz), Katarzyna Łaniewska (Gospodyni), Wojciech Ziętarski (Pan Młody), Anna Dziadyk-Dymna (Panna Młoda), Irena Jun (Marysia), Bogdan Łysakowski (Wojtek), Janusz Paluszkiewicz (Ojciec), Franciszek Pieczka (Dziad), Andrzej Mrowiec (Jasiek), Andrzej Szajewski (Kasper), Leszek Herdegen (Poeta), Arkadiusz Bazak (Dziennikarz), Witold Skaruch (Nos), Zygmunt Listkiewicz (Ksiądz), Jolanta Wołłejko (Maryna), Małgorzata Włodarska (Zosia), Antonina Gordon-Górecka (Radczyni), Jolanta Zykun (Haneczka), Józef Nowak (Czepiec), Irena Hrehorowicz (Czepcowa), Teresa Lipowska (Klimina), Ewa Skarżanka (Kasia), Maciej Damięcki (Staszek), Krzysztof Machowski (Kuba), Henryk Borowski (Żyd), Stanisława Celińska (Rachela), Kazimierz Janus (Muzykant)

Niemal wszystkie realizacje "Wesela" wzbudzały kontrowersje. Z legendarnej inscenizacji Lidii Zamkow w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, której premiera odbyła się niemal w rocznicę marca 1968 r., usunięte zostały mistyczne elementy drugiego aktu: zamiast zjaw na scenie pojawiały się senno-pijackie majaki, a kwestie nieistniejącego Chochoła wypowiadane były przez Isię. Spektakl jest telewizyjnym przeniesieniem tamtego przedstawienia w zmienionej obsadzie aktorskiej.

Czas trwania: 147 min.

18 listopada 2007, godz. 18.00

WYSPIAŃSKI - KRAKÓW - MELANCHOLIA

Reżyseria: Wojciech Szulczyński

(1990)

Znakomity film dokumentalny przedstawiający związki Stanisława Wyspiańskiego z Krakowem poprzez rozmaite projekty, które artysta realizował w mieście i dla miasta, a także o jego związkach z modernistyczną filozofią i estetyką. O Wyspiańskim wypowiadają się: Tadeusz Kantor, Mieczysław Porębski, Jan Błoński, ks. Józef Tischner. W filmie pomieszczono też zdjęcia współczesnego Krakowa.

Czas trwania: 50 min.

19 listopada 2007, godz. 18.00

P. Corneille - St. Wyspiański - CYD

Reżyseria: Irena Wollen

(1977)

Obsada: Jerzy Zelnik (Cyd), Elżbieta Karkoszka (Szimena), Wiktor Sadecki (Don Gomes), Hugo Krzyski (Don Diego), Halina Gryglaszewska (Elwira), Aleksander Fabisiak (Don Sanczo), Wojciech Ziętarski (Król Ferdynand), Urszula Popiel (Infantka), Barbara Bosak (Eleonora), Jerzy Harasiewicz (Arias), Piotr Różański (Alonzo), Stefan Szramel (Grand), Waldemar Wilhelm (Grand)

"Literatura polska dała Corneille`owi trzy różne przekłady "Cyda" z trzech epok: baroku, klasycyzmu i modernizmu. Ten ostatni to wynik fascynacji Stanisława Wyspiańskiego utworem. Tekst ten na tyle odbiega jednak od oryginału, że należałoby raczej mówić o parafrazie niż o tłumaczeniu dramatu Corneille'a. Wyspiański przetłumaczył go po swojemu czyniąc z Infantki główną postać dramatu, zawierając w utworze motyw Ojczyzny i zmieniając wymowę konfliktu moralnego. Na niedługo przed śmiercią dramatopisarza -26 października 1907 r. w teatrze krakowskim odbyła się premiera Cyda Corneille'a - Wyspiańskiego. W roli Infantki wystąpiła Irena Solska.

Czas trwania: 72 min.

20 listopada 2007, godz. 18.00

St. Wyspiański - ŚMIERĆ OFELII

Reżyseria: Wojciech Szulczyński

(1980)

Obsada: Magdalena Jarosz (Ofelia), Jerzy Radziwiłowicz (Głos z offu)

"Śmierć Ofelii" napisał Stanisław Wyspiański w dwóch kolejnych wersjach monodramu. Ofelię w "Hamlecie" grała Helena Modrzejewska, "Śmierć Ofelii" - Jadwiga Mrozowska. Bogactwo sztuki Szekspira zaowocowało wielością komentarzy, olbrzymią literaturą krytyczną. Wyspiański wniósł także wiele ciekawych uwag, cennych dla polskiej myśli teatralnej, ale powiedział: "Komentarzy do "Hamleta" nie czytywałem, bo jeśli już miałem co czytać, co miało wspólność z "Hamletem", to wolałem czytać "Hamleta" i - myśleć"... Ofelia Wyspiańskiego to bohaterka, która świadomie wybrała samobójstwo, młoda, zakochana kobieta, która oszalała z miłości, bo została "poniechana". Dumna i nieszczęśliwa, zawiedziona i oszukana. Postać nie liryczna, ani romantyczna, ale tragiczna.

Czas trwania: 28 min.

St. Wyspiański - SĘDZIOWIE. TRAGEDYA

Reżyseria: Konrad Swinarski

(1974)

Obsada: Wiktor Sadecki (Samuel), Bolesław Smela (Dziad, ojciec Jewdochy), Elżbieta Karkoszka (Jewdocha), Jerzy Trela (Natan, syn Samuela), Roman Burkot (Joas, syn Samuela), Jerzy Nowak (Jukli), Jerzy Radziwiłowicz (Urlopnik), Krystyna Feldman (Feiga), Zbigniew Filus (Żandarm), Juliusz Grabowski (Sędzia), Stanisław Gronkowski (Wójt), Krzysztof Litwin (Aptekarz), Lech Michalski (Parobek), H. Sobolewska (Dziewczyna), Stefan Szramel (Nauczyciel; w czołówce inicjał imienia Z.), Ewa Ziętek (Dziewczyna)

Drugi obok "Klątwy" dramat współczesny w dorobku Wyspiańskiego. Osnową tragedii stało się prawdziwe zdarzenie, o którym donosiły kroniki sądowe w roku 1899. Pierwsze szkice utworu powstały tuż po procesie o zabójstwo Jewdochy, służącej u Żyda, karczmarza z Jabłonicy. Autor nie zdecydował się jednak na opublikowanie tekstu, powrócił do niego dopiero na kilka miesięcy przed śmiercią. Z pierwszej wersji pozostały fragmenty wierszowane, w 1907 r. dopisał partie prozą. Wkrótce po ukazaniu się drukiem sztukę wystawiły czołowe polskie teatry. W prapremierze wileńskiej wystąpił Juliusz Osterwa, w innych przedstawieniach grali najwięksi aktorzy początku wieku. Z inscenizacji współczesnych do najsłynniejszych należy propozycja Konrada Swinarskiego - przedstawienie w Starym Teatrze z roku 1968 i jego sfilmowana wersja prezentowana w Studiu Teatralnym Dwójki w 1974 roku. Projekcja zostanie wzbogacona unikatowym materiałem filmowym z planu filmowego z wypowiedziami Konrada Swinarskiego

Czas trwania: 60 min.