Żadnych ukłonów
"Ewangelie dzieciństwa" Teatru Zar z Wrocławia na XVII Międzynarodowym Festiwalu Malta w Poznaniu. Pisze Stefan Drajewski w Głosie Wielkopolskim.
Teatr Zar odkrył nową przestrzeń w Starej Rzeźni - piękną, aczkolwiek zdewastowaną, willę, którą zamienił na kościół. Publiczność pokornie czeka na wejście przed drzwiami. Z głębi rozlegają się oryginalne śpiewy. Zapowiada się intrygująco.
Wśrodku willa przerobiona na kościół robi jeszcze większe wrażenie. Ciemności rozświetlają płomienie cerkiewnych świec. Powoli millaią śpiewy i zaczyna się opowieść - postrzępiona, fragmentaryczna... Snują ją Maria i Marta, siostry Łazarza. Wrocławscy artyści sięgnęli do opowieści o wskrzeszeniu Łazarza i mało znane ewangelie apokryficzne Marii Magdaleny, Filipa i Tomasza. To dobry zabieg. Daje większe możliwości niż odwoływanie się do tekstów kanonicznych. Apokryf dla teatru jest ciekawszy - nie ogranicza, nie narzuca interpre&cji.
Warstwa fabularna w pewnym momencie przestaje mnie intrygować. Na plan pierwszy wysuwa się śpiew. To plon - jak wyczytałem w programie - kilku wypraw artystów do Gruzji, Bułgarii i Grecji. Młodzi artyści deklarują, że szczególnie ważna stała się dla nich muzyka Swanów, zamieszkujących najwyższą część Kaukazu, którzy przechowali w swej tradycji pieśni pogrzebowe sięgające korzeniami początków naszej ery i stanowiące najstarszą formę wielogłosu w Gruzji. Drugim wątkiem muzycznym są pieśni liturgiczne mnichów z Atos. W finale obie tradycje łączą się i to jest fascynujące.
Oglądałem już wiele podobnych przedstawień realizowanych dawno temu przez Gardzienice, potem Pieśń Kozła i inne grupy poszukujące inspiracji w muzyce etnicznej i rytuale. Teatr Zar nie odkrywa niczego nowego. Znalazł nowy obszar tematyczny: rytuał związany z pogrzebem, pochówkiem, śmiercią. Nie odgrywa go, nie rekonstruuje, ale odnajduje podobieństwa w różnych tradycjach.
Teatr Zar urzeka naturalnością i skromnością. Nie mizdrzy się do publiczności. Zostawia ją samą ze sobą po odśpiewaniu ostatniej pieśni i znika. Żadnych ukłonów.
