„Nasza patetyczna”
Znowu — po Ludziach energicznych Szukszyna (a raczej, jeśli idzie o pełną chronologię, przed tamtą premierą) — Teatr Ludowy wystawia sztukę ważką w treści i bliską uczuciom widowni. Ba, nawet jakby wychodzącą naprzeciw zapotrzebowaniu społecznemu.
Nasza Patetyczna Jana Bijaty — to właściwie poemat sceniczny, wsparty muzyką „patetyczną”, a dotyczący postaw ludzkich w socjalizmie. Postaw, odpowiadających sytuacjom, które towarzyszą społeczeństwu i partii. Opowieść o tym, jak trudno przezwyciężyć stare przyzwyczajenia, frazeologię, a niekiedy i prywatę, żeby pryncypia ideowe najbardziej humanistycznego systemu rządzenia i współżyciu uzyskiwały pokrycie w praktycznym działaniu codziennym.
Bijata tworzy swój (i nasz) moralitet społeczno-polityczny w oparciu o luźne scenki, dialogi oraz migawki „z życia” pewnego miasta, do którego — po okresie „błędów i wypaczeń” — przybywa nowy sekretarz partii, celem oczyszczenia atmosfery i Oprowadzenia zgodności teorii z czynami. Rzecz nie toczy się gładko. Z jednej strony przyczajają się dawne nawyki, nieuczciwość czy wręcz demagogia pokrywana sloganami, z drugiej — nowy człowiek w mieście, dostrzegający zło lub hipokryzję nie jest w stanie sam rozwiązać wszystkich problemów. Zwłaszcza, gdy osacza go najbliższe otoczenie, na zewnątrz wypowiadając walkę „staremu”, ale wewnętrznie nie zmienione. Czasem nieświadomie brnące w wygodnictwie, czasem świadomie powstrzymujące proces odnowy myślenia oraz metod działania. Jeśli dodamy, że młody sekretarz daje się nabrać na demagogię, sztuczki i faryzeuszowskie „dorady” (cóż, człowiek jest człowiekiem), że również i on popełnia błędy. Tyle że uświadamia sobie to jeszcze wtedy, kiedy (nie jest za późno. Ów „sąd” finałowy, dialog z ludźmi pracy, ze starymi działaczami, ludźmi „czystych rąk” — daje rękojmię, że odnowa przyniesie wreszcie owoce. Ten publicystyczny poemat, obfitujący w tragikomizm i tony patetyczno-obywatelskie, wyreżyserował Ryszard Filipski. Widownia z przejęciem reaguje na słowa ze sceny, bo łączą ją z teatralnymi wydarzeniami więzy konkretne: bliskość Sprawy.
