Pani Dulska była pierwsza
Pierwsza powojenna premiera olsztyńskiego Teatru im. Stefana Jaracza odbyła się 18 listopada 1945 roku. Zespół złożony z aktorów przybyłych z Wilna, Lwowa i Lublina jednocześnie sprzątał teatr i przygotowywał "Moralność pani Dulskiej" Gabrieli Zapolskiej.
"Przeżycia wewnętrzne młodego wyrodka za-cnej rodzinki przedstawił wybornie Artur Młodnicki, który reżyserował sztukę. Główną rolę odtworzyła znakomicie Eugenia Śnieżko. Mimika Edmunda Karasińskiego jako Dulskiego wspaniała (...). Premiera zgromadziła liczną publiczność, wśród której nie zabrakło przedstawicieli rządu, wojska i władz miejskich. Należy podkreślić duży wysiłek dyrekcji i całego zespołu, który nie bacząc na przeciwności i trudne warunki mieszkaniowe, przystąpił od razu do pracy" - tak o premierze w teatrze pisał recenzent "Głosu Ziemi", pierwszej gazety ukazującej się po wojnie w Olsztynie, organu Stronnictwa Ludowego.
Z innych źródeł wiemy, że pierwszy dyrektor teatru Stanisław Wolicki na inaugurację początkowo planował "Zemstę" Fredry z udziałem Ludwika Solskiego i Jerzego Leszczyńskiego, lecz przyjazdu słynnych aktorów do Olsztyna ostatecznie nie udało się zorganizować.
Kurtyna w strzępach
Oddany do użytku w roku 1925 teatr przy ówczesnej Hindenburgstrasse, dziś 1 Maja, szczęśliwie uratował się od zniszczeń wojennych. Ze wspomnień historyka Andrzeja Wakara, który do 1 Olsztyna przyjechał w początkach kwietnia 1945 roku I wynika, że w środku budynku walały się flagi ze swastyką, nad sceną zwisały strzępy kurtyny, ale krzesła na widowni wręcz zapraszały, żeby usiąść.
Teatralna sala była wykorzystywana jeszcze przed listopadową premierą. Już 18 lipca 1945 roku jeden z warszawskich teatrów zaprezentował się na olsztyńskiej scenie w sztuce "Burmistrz ze Stylmondu" Maeterlincka.
A wcześniej na scenie prezentowali się żołnierze Armii Czerwonej. Oficjalne przekazanie władzy polskiej administracji odbyło się na początku sierpnia, również w teatrze. Andrzej Wakar wspominał, że po oficjalnej części żegnający się z Olsztynem krasnoarmijcy, zademonstrowali "priwiet" z harmoszkami i prysiudami.
Patriotycznie i wesoło
Takie akademie odbywały się cały czas. Na jednym z pierwszych wieczorów poezji swoje wiersze w olsztyńskim teatrze recytowali Maria Zientara, Stanisław Szwarc -Bronikowski (słynny potem podróżnik i filmowiec w 1945 roku zaczynał jako dziennikarz w Olsztynie) oraz Feliks Murawa, redaktor "Głosu Ziemi".
Może to on jest autorem recenzji spektaklu "Dla ciebie Warszawo", który w Teatrze Jaracza odbył się cztery dni po premierze. "Dyrekcja teatru użyła pewnego podstępu, zapowiadając na afiszach wieczór słowa i pieśni. Przez półtorej godziny leżał na scenie grób, patrzyliśmy na kolumnę Zygmunta i fragment ruin, i słuchaliśmy męczącego monologu konferansjera o umęczonej Warszawie, przerywanego słabo wykonywanymi monologami (...). Można by wreszcie skończyć z drogą cierniową, cierpniętnictwem i wskrzeszaniem słabych wizji tego, cośmy oglądali w prawdziwych obrazach i co przeżywaliśmy w prawdziwym zdarzeniu" - pisał "Głos Ziemi" 1 grudnia 1945 roku (nr 11).
Tego dnia w teatrze odbyło się pożegnanie pułkownika Jakuba Prawina, pierwszego delegata rządu na Okręg Mazurski.
Teatr miejski
"Moralność pani Dulskiej" grana byłą z powodzeniem przez cały sezon. Dała podstawę olsztyńskiej legendzie Eugenii Śnieżko-Szafnaglowej (1897-1981). Jej nazwisko znajduje się obecnie wśród najbardziej zasłużonych aktorów wymienionych na pamiątkowych kamieniach za stojącym naprzeciwko teatru pomnikiem jego patrona Stefana Jaracza. Pomnik patrona teatru odsłonięty został już w czerwcu 1946 roku. W następnym miesiącu teatr (zatrudniający wtedy w sumie ponad 60 osób) oficjalnie przeszedł na utrzymanie miasta.
A "Moralność pani Dulskiej" miała potem w Olsztynie jeszcze wiele premier. W 1950 roku w głównej roli wystąpiła sama Mieczysława Ćwiklińska.
