Artykuły

Ropa naftowa, konsumpcja energii oraz zmiany klimatyczne – Biennale Warszawa w swoim nowym, multimedialnym projekcie zadaje pytanie, jaki mają wpływ na ekonomię, politykę i kulturę.

Jest wszędzie: w ubraniach, jedzeniu, lekach, kosmetykach, samochodach, samolotach i statkach. W XIX wieku stała się kołem zamachowym industrializacji. Ropa naftowa zmieniła nie tylko gospodarkę energetyczną, ale także współczesną geopolitykę. To kapitał, który decyduje o przyszłości życia na Ziemi dotkniętej kryzysem klimatycznym. Czy zmiana sposobu, w jaki eksploatujemy surowce, pozwoli uratować planetę od katastrofy? Projekt „Zakopane słońce” opowiada o tym, w jaki sposób produkcja i konsumpcja energii wpływają na nasze codziennie praktyki oraz dogłębnie kształtują ekonomię, politykę i kulturę. To multimedialna opowieść przygotowana dla Biennale Warszawa, która od 4 września 2020 dostępna jest bezpłatnie pod adresem zakopaneslonce.com (wersja angielska: buriedsun.com) w postaci dokumentu sieciowego, łączącego możliwości wystawy, dokumentu filmowego i strony internetowej. 

Kiedy promienie padają na policzek, słońce wydaje się niewinne i delikatne. Jednak jego moc ujawnia się w procesach przekształcania materii organicznej. Setki milionów lat temu słońce zostało „zakopane” pod ziemią pod postacią szczątków roślin (szczątków organicznych), by następnie zamienić się w ropę, gaz i węgiel. Dzięki nim w XIX wieku ewolucja cywilizacji nabrała tempa. Surowce energetyczne pozwoliły rozwinąć się nowoczesnym państwom, a polityka energetyczna w dużej mierze decydowała o kształcie nowego świata.

Źródła energii są dobrem wspólnym i paliwem postępu, ale jednocześnie stanowią arenę ostrych międzynarodowych sporów i wyzysku pracowników. Dostęp do nich wpływa na nierówności społeczne – około miliard ludzi dotknięty jest obecnie ubóstwem energetycznym. Zasoby naturalne wyczerpują się, eksploatacja paliw kopalnych prowadzi do podwyższenia temperatury Ziemi i zanieczyszczenia środowiska. Wiemy już, że zatrzymanie postępującej degradacji planety wymaga rewolucji w myśleniu o energii.  Scenariusze przyszłości, które powstają w odpowiedzi na kryzys klimatyczny, widzą tylko jedno rozwiązanie – przejście na surowce odnawialne: wodę, wiatr, energię słoneczną. Zamiana kopalni na turbiny wiatrowe, a rafinerii na farmy solarne nie przyniesie jednak efektów, o ile nie będzie im towarzyszyć mniejsza konsumpcja energii. Jaka więc będzie energetyka przyszłości?

„Zakopane słońce” to multimedialna opowieść złożona z kilku elementów: tekstu, obrazów, filmu i narracji dźwiękowej, dodatkowo wzbogacona o odesłania do materiałów pozwalających na pogłębienie wiedzy o różnych aspektach transformacji energetycznych. Strona internetowa będzie dostępna w języku polskim i angielskim oraz dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Kuratorka projektu i autorka tekstu: Aleksandra Jach

Koncepcja projektu: Michał Dąbrowski, Aleksandra Jach

Projekt graficzny i wizualizacje: Michał Dąbrowski

Realizacja strony internetowej: Łukasz Grochowski

Kompozycja ścieżki dźwiękowej: Monochrom Studio 

Lektorki: Beata Bandurska, Jodie Baltazar

Tłumaczenie: Lauren Dubowski

Redakcja: Anna Papiernik

Konsultacja naukowa: Kacper Szulecki 

Produkcja: Marta Michalak

Komunikacja i PR: Agnieszka Tiutiunik

Koordynacja promocji: Klara Duniec

Organizator: Biennale Warszawa

Instytucja Kultury m.st. Warszawa

Współpraca: RATS Agency