Artykuły

Coraz częściej i śmielej stołeczne sceny sięgają po twórczość mało znanych polskich dramaturgów współczesnych. Z jakim skutkiem? Zobaczmy sami: mamy w tym sezonie kilka istotnych prapremier - pisze Piotr Kitrasiewicz w WiK-u.

Teatr Powszechny wystawił dramat psychologiczny Marka Modzelewskiego "Dotyk", poruszający problem homoseksualizmu. Akcja rozwija się w dwóch równoległych wątkach. Jeden to pełna dramatyzmu rozmowa między żoną a mężem (po kilku latach małżeństwa kobieta dowiaduje się, że on od dwóch lat ma kochanka). Drugi pokazuje reakcję ojca na wyznanie syna, że jest gejem. Sztuka jest krótka, trwa niecałą godzinę. Zawiera jednak potężną dawkę napięcia i emocji, którą zawdzięczamy aktorom, odtwarzającym swoje role na niewielkiej powierzchni (utwór wystawiono na nowej, mikroskopijnej scenie Powszechnego - Garażu) i przy niemal całkowitym braku rekwizytów. Nastrój udziela się widzom, którzy jak zahipnotyzowani uczestniczą w rozgrywającym się na ich oczach, przejmującym dramacie. "Dotyk" to utwór mądry i ważny, nienarzucający prostych rozwiązań. Pokazuje ludzkie sprawy w sposób otwarty i zachęca nie tylko do dyskusji, ale i do zmierzenia się z samym sobą: z własnymi uprzedzeniami i niepokojami.

Na afiszu Garażu znajdziemy także dwa dramaty Krzysztofa Bizio: "Śmieci" i "Porozmawiajmy o życiu i śmierci", dotykające naszej codzienności. Zasługi w propagowaniu współczesnej polskiej dramaturgii ma Scena Studio Teatru Narodowego, kontynuująca doświadczenia Sceny Laboratorium Tadeusza Słobodzianka. W marcu na afiszach pojawił się wyreżyserowany przez Tadeusza Bradeckiego komedio-dramat Michała Walczaka "Pierwszy raz" [na zdjęciu], mówiący o niemożności spełnienia seksualnego pomiędzy dwojgiem ludzi. Autor napisał o swojej sztuce, że oparta jest przede wszystkim na ostrej, tragikomicznej przepychance międzypłciowej, z całym okrucieństwem i humorem wzajemnego niezrozumienia między nowoczesną ONĄ i nowoczesnym ONYM. Wyszła rzecz nieco pretensjonalna i niespecjalnie zajmująca. Podobny charakter ma siląca się na sensacyjność "Norymberga" Wojciecha Tomczyka, zrealizowana na tej scenie przez Agnieszkę Glińską. Jest to utwór o odmiennym, bo politycznym charakterze, i opowiada o wizycie młodej, niedoświadczonej dziennikarki u byłego oficera bezpieki. Obiecując dziewczynie sensacyjne informacje, gospodarz próbuje osiągnąć własny, ukryty cel: doprowadzić za jej pośrednictwem do serii procesów politycznych. Podobnie jak sztuki wystawiane w Garażu, spektakle prezentowane w Studio mają skromną obsadę i minimalną scenografię. Po teksty polskich autorów scenicznych sięga też chętnie istniejący od listopada ubiegłego roku Teatr Wytwórnia. Ma w repertuarze "Komponenty" Małgorzaty Owsiany, "Uwaga Złe psy!" Remigiusza Grzeli, adaptację "Pawia królowej" Doroty Masłowskiej, dokonaną przez Jacka Papisa, i "Planetę" Jewgienija Griszkowca w reżyserii Moniki Powalisz. Problem AIDS i kontaktów międzyludzkich w sytuacji zagrożenia ukazuje w drastyczny sposób dramat psychologiczny Macieja Kowalewskiego "Miss HIV", wystawiany [obecnie] w Teatrze Polonia. Z kolei rozbawić nas mają, niepozbawione satyrycznego zacięcia i trafnej obserwacji absurdów codzienności, komediowe utwory wystawiane na deskach Teatru Syrena: "Pecunia non olet?" Cezarego Harasimowicza oraz "Party" Ryszarda Marka Grońskiego. O ile jednak "Dotyk" uderza naturalną prostotą i wiarygodnością, o tyle w "Pecunia non olet?" razi sztuczność sytuacji i dialogów. To może zaskakiwać, bo autor, znany scenarzysta, powinien mieć wyczucie dialogu, będącego przecież jego podstawowym tworzywem. Podobnie jest z "Party", autorstwa felietonisty Polityki, notabene kierownika literackiego Syreny. Opisywanie rzeczywistości w tonacji komediowej, jak widać, nie najlepiej wychodzi naszym autorom teatralnym, zdecydowanie celniej potrafią mówić serio o polskich bolączkach, fobiach i rozdarciach.