Rodzinny niepokój
"Odwiedziny" w reż. Pawła Szkotaka w Teatrze Polskim w Poznaniu. Pisze Stefan Drajewski w Głosie Wielkopolskim.
Historię opowiedzianą przez Jona Fossego doskonale znamy: zły dotyk, molestowanie, depresja, partner zamiast męża, syn się wyprowadził z domu... W telewizji bohaterowie takich historii opowiadają je w programach talk show lub audycjach publicystycznych, zwierzają się na łamach prasy. Czasami tylko potrzebują czasu, aby o tym mówić. Bohaterowie sztuki Fossego mają problemy, żeby rozmawiać o tym między sobą w czterech ścianach pokoju dziennego.
Siv (Barbara Prokopowicz), dziewiętnastoletnia dziewczyna, która rzuciła szkołę, wpadła w depresję. Opowiada starszemu bratu (Łukasz Pawłowski), że Eivind, partner matki (Henryk Niebudek), dobierał się do niej. Nie chce natomiast powiedzieć o tym matce (Teresa Kwiatkowska). Czy mówiła prawdę? Eivind nie przyznaje się do takiego zachowania Ale czy można mu wierzyć? Bywał z dorosłą już pannicą sam w mieszkaniu. Najmniej zorientowana w sytuacji jest matka dziewczyny. Ba, każdy z bohaterów zna tylko cząstkę tej historii. Oni się spotykają i rozmawiają najczęściej w układach dwójkowych. Rozmawiają? To dużo powiedziane, gdyż raczej milczą. Fosse zostawił reżyserowi i aktorom małą furtkę: jakąkolwiek drogę wybiorą, pociągną za sobą konsekwencje interpretacyjne.
Paweł Szkotak nie skorzystał z tej furtki. Nie opowiedział się czy wierzy dziewczynie, czy Eivindowi. Zawsze, kiedy dowiaduję się o podobnej historii, lekko się wycofuję. Staram się nie dawać wiary do końca nikomu. Podobne założenie przyjęli reżyser i aktorzy. Nie do końca chce mi się wierzyć dziewczynie, ale w takim samym stopniu nie wierzę temu, którego ona oskarża. Słowa używane przez bohaterów tej sztuki (bardzo proste zresztą), mają ukryte różne pokłady prawdy. Aktorzy mając tę świadomość, doskonale to wykorzystują. Zasiewają niepokój. I z takim wyszedłem z teatru.
Przypomniało mi się mieszkanie Ibsena w Oslo. Kiedy je opuszczałem, też towarzyszył mi niepokój. On zdaje się łączyć dwóch dramaturgów norweskich, którzy przenikliwie zdiagnozowali rodzinę - każdy w swoich czasach.
