Artykuły

W kwietniu na deskach Teatru im. Jana Kochanowskiego po raz 42. zagości jeden z najważniejszych festiwali teatralnych w Polsce - Opolskie Konfrontacje Teatralne "Klasyka Polska".

Tegoroczna edycja, której przyświeca hasło "Klasyka dotyka", współorganizowana z Instytutem Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie, połączona będzie z finałem drugiej edycji ogólnopolskiego Konkursu na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej "Klasyka Żywa".

Komisja Artystyczna "Klasyki Żywej" wybrała siedem spektakli spośród zgłoszonych na konkurs przedstawień. Spektakle te zostaną zaprezentowane w trakcie trwania Opolskich Konfrontacji Teatralnych. Jury OKT przyzna jednemu ze spektakli Nagrodę Główną im. Wojciecha Bogusławskiego, a także szereg innych nagród indywidualnych i zespołowych.

Opolskie Konfrontacje Teatralne jak co roku będą teatralnym świętem dla Opola i całej teatralnej Polski. Nieustający dialog z dawnymi dziełami i odnajdywanie ich rezonansu we współczesności odbywa się na opolskiej scenie od chwili otwarcia budynku teatru. W tym roku, oprócz przedstawień konkursowych, na naszych widzów czekają również liczne wydarzenia towarzyszące: koncerty, czytania sceniczne, spotkania z twórcami, działania edukacyjne. Prężny, intensywny festiwal pozwoli każdemu widzowi na indywidualne doświadczenie. Jednocześnie będzie panoramą współczesnego odczytywania klasycznej polskiej literatury.

Konkurs na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej "Klasyka Żywa" jest ogólnopolskim przedsięwzięciem, w którym oglądane i nagradzane są inscenizacje polskich utworów. Jego głównym celem jest wzmocnienie zainteresowania współczesnych twórców polskiego teatru dawną literaturą posiadającą potencjał sceniczny i mogącą stać się przedmiotem twórczej reinterpretacji i dialogu

z dzisiejszymi odbiorcami. Pierwsza edycja Konkursu obejmowała lata 2013-2015 i była ściśle powiązana z obchodami 250-lecia działalności teatru publicznego w Polsce. Ważną nowością tegorocznej edycji jest ścisłe połączenie Konkursu z Opolskimi Konfrontacjami Teatralnymi "Klasyka Polska".

***

Spektakle konkursowe

18 kwietnia / 19.00 / Modelatornia

Witold Gombrowicz

Ślub

Teatr im. Jana Kochanowskiego w Opolu / Teatr Współczesny w Szczecinie

Anna Augustynowicz po raz pierwszy w swojej karierze mierzy się z wciąż nieoswojonym, metaforycznym utworem Witolda Gombrowicza. Między ubraną na czarno panną młodą i konduktem weselników w żałobnych strojach reżyserka precyzyjnie rozgrywa ludzko-ludzką mszę w oparciu o mięsisty, wieloznaczny język Gombrowicza.

Co widzimy na scenie? Koszmar senny? Groteskową wizję historii? Walkę o władzę nad własnym umysłem i wspomnieniami? Iluzję, w której każda opowieść ostatecznie zapada się i grzęźnie?

Przedstawienie, utrzymane w charakterystycznej dla Augustynowicz estetyce, jest koprodukcją Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu i Teatru Współczesnego w Szczecinie.

**

19 kwietnia / 19.00 / Duża Scena

Pedro Calderón/Juliusz Słowacki

Książę Niezłomny

Teatr im. Stefana Jaracza / Łódź

Napisany przez barokowego poetę Pedra Calderona de la Barkę dramat "Książę Niezłomny", swobodnie sparafrazowany przez Juliusza Słowackiego w 1843 roku, opowiada historię portugalskiego infanta Don Fernanda, który umiera w niewoli, gdyż nie zgodził się na oddanie Maurom Ceuty, co było warunkiem jego uwolnienia. Opowieść o niezłomności, ofierze, męczeństwie i szlachetności ducha na nowo odczytują reżyser Paweł Świątek i dramaturg Seb Majewski.

Czym jest współczesna Ceuta? Czy są dziś jeszcze niezłomni? Jak w świecie bezpiecznych kompromisów zdecydować się na odważny wybór? Polityczno-religijny dramat realizatorzy przenoszą w mroczny, postapokaliptyczny świat, znany z gier komputerowych i filmów fantasy. Scenografia Marcina Chlandy przypomina plan "Mad Maxa", a kostiumy Karoliny Mazur czynią z postaci komiksowych superbohaterów. Aktorzy odgrywają mechanicznie zaprogramowane gesty, których powtarzalny rytm wyznacza realizowana na żywo muzyka Dominika Strycharskiego. Czy w tym świecie III wojny światowej jest jeszcze szansa na bohaterstwo? A może: dziś niezłomność to ułomność. Powstał spektakl,

w którym przeglądają się współczesne lęki, a szlachetna ofiara nadal urzeka.

**

20 kwietnia / 18.00 / Modelatornia

Stanisław Wyspiański

Wesele

Teatr im. H. Ch. Andersena / Lublin

Opisywane przez Wyspiańskiego wesele rozpoczęło się 20 listopada 1900 r., ale nie skończyło się następnego poranka. Nie skończyło się nawet - jak to na wsiach bywa - po kilku kolejnych nocach

i porankach. Ono trwa do dzisiaj - trwa już 115 lat w naszych umysłach, może w naszych sercach, czasami w naszej duszy. W strzępkach zdań, cytatów - że trza być w butach na weselu, że Chińczyki trzymają się mocno, że gdzieś jest ta Polska właśnie, że cham jakiś miał złoty róg. Już nie bardzo pamiętamy, kto się żenił, po co, co z tymi Żydami, gdzie przebiega granica między miastem i wsią, za czyje jemy i za co pijemy. Ale jemy. Ale pijemy. I rozmawiamy. Długo i mądrze. A im więcej wypijemy alkoholu, tym dłużej i tym mądrzej. O miłości, o polityce, o nierównościach społecznych, o potrzebie zmian o Polsce. I w którymś momencie zapraszamy na nasze wspólne już wesele Chochoła - innego, wyśmiewanego, wykluczonego. I on na to wesele przychodzi, zabierając przy okazji swoich, niechcianych wcześniej w tym domu, gości. Gości mówiących zdania, których nie chcemy słuchać, pokazujących obrazy, których nie chcemy oglądać, dających prezenty, z którymi nie wiemy co zrobić.

A my dalej pijemy, jemy, bawimy się i tańczymy chocholi taniec.

W realizacji przygotowanej przez zespół Teatru Andersena postanowiliśmy zatrzeć podział na aktorów i widzów. Gośćmi są wszyscy zebrani i wszystkich nawiedza Chochoł a potem kolejne duchy. Każdy z bohaterów naszego spektaklu nosi na plecach swoje alter ego (ludzkich rozmiarów lalki przypominające nieco rozsypujące się truchła), które wczepione w ciała gości przejęły nad nimi kontrolę i nie pozwalają wyrwać się z ogarniającego wszystko i wszystkich marazmu.

**

21 kwietnia / 19.00 / Duża Scena

Henryk Sienkiewicz

Krzyżacy

Miejski Teatr Miniatura / Gdańsk

Pierwsza adaptacja powieści Sienkiewicza w formie teatru lalkowego.

Kolejne pokolenia Polaków z wypiekami na twarzach kibicowały młodemu Zbyszkowi, drżały o los pięknej Danusi, po cichu trzymały kciuki za sprawy sercowe przaśnej Jagienki czy wreszcie ekscytowały się opisami największego prawdopodobnie triumfu polskiego oręża - bitwy pod Grunwaldem. Dajmy się porwać "Krzyżakom" i my!

Dzieło Sienkiewicza to świetnie opowiedziana historia, która może wciągnąć, rozśmieszyć i wzruszyć zarówno młodszych, jak i dojrzałych widzów. Teatr lalkowy pozwala na interesujące i pełne jej przedstawienie - z wielością miejsc akcji, osób, z polowaniami na niedźwiedzia i tura czy wreszcie

z wielką, finałową bitwą pod Grunwaldem.

Spektakl wyreżyserował uznany dramaturg i reżyser Jakub Roszkowski, a scenografię i lalki zaprojektował jeden z najbardziej cenionych współczesnych polskich scenografów Mirek Kaczmarek.

**

22 kwietnia / 17.00 / Modelatornia

Dziady - Noc Pierwsza

Teatr Wierszalin / Supraśl

Dlaczego dopiero teraz? "Dziady", zwłaszcza część druga, "guślarska", wydają się materiałem wymarzonym dla Teatru Wierszalin. Zgoda. Ale do "Dziadów" trzeba dorosnąć, trzeba wewnętrznie dojrzeć do stanu gotowości na rozmowę z przodkami, trzeba przeżyć tak jak Wierszalin ćwierć wieku, aby w przepięknych frazach Mickiewicza usłyszeć sens głębszy, szybujący nad pięknem poezji, drzemiący jego słowach "jak lawa" , trzeba przeżyć nie jeden ból, aby usłyszeć w "Dziadach" skargę na świat w jego doczesnej postaci i tęsknotę za światem utraconym słowiańszczyzny, światem ludzi i obrzędów "starych".

Konieczna jest zarazem zdolność do zadziwienia się nowoczesnością formy tego arcydramatu, który

w swojej IV części podsuwa konwencję dramatu psychologicznego, ibsenowską zgoła konwencję stopniowego odsłaniania prawdy o przeszłości bynajmniej nie jednego, a dwóch bohaterów - Gustawa i jego dawnego nauczyciela, unickiego Księdza.

Dlatego dopiero teraz. I dlatego w Teatrze Wierszalin.

Piotr Tomaszuk

**

22 kwietnia / 19.00 / Duża Scena

Wojciech Bogusławski

Krakowiacy i Górale

Teatr Polski / Poznań

"Krakowiacy i Górale" w 1794 roku wywołali rewolucję. Błaha historia miłosna okazała się insurekcyjnym manifestem. Niepozorna fabuła podgrzała i tak już wrzące polityczne emocje. Mieszkańcy Warszawy wychodzili na ulice śpiewając arie z opery Bogusławskiego, a sparafrazowany fragment "Wy uczciwi, którzy wszędzie cierpicie dla cnoty" porównywany był z francuskimi pieśniami rewolucyjnymi: "Ça ira" i "Marsylianką".

"Krakowiacy i Górale" w 2015 roku też są o rewolucji. Po przeszło dwustu dwudziestu latach w mocy pozostają pytania o równość i braterstwo, które brał na sztandary Kościuszko, i które stały u początków polskiej nowoczesności. Ciągle warto pytać o zgodę, do której wzywał Bogusławski - czy aby nazbyt prędko nie unieważnia ona istniejących napięć społecznych? Trzeba wreszcie zapytać o możliwość rewolucji - czy każda musi się kończyć tak samo: stosem trupów i klęską pięknych ideałów?

**

23 kwietnia / 18.00 / Duża Scena

Tadeusz Różewicz

Kartoteka

Teatr im. Stefana Jaracza / Olsztyn

Główna postać - Bohater - przerzuca kartotekę własnego życia, zagląda raz w dalszą, raz w bliższą przeszłość. Głównym motywem inscenizacji jest mierzenie się Bohatera z oczekiwaniami innych. Była kobieta, obecna kobieta, dziecko, rodzice, a nawet naród - wszyscy się czegoś po nim spodziewają, a on nie czuje się sprawcą wszystkich przypisywanych mu win i broni swojej autonomii.

***

Wydarzenia Towarzyszące

20 kwietnia / 20.30 / Duża Scena

Soyka Trio

Koncert

Stanisław Sojka to artysta, którego nikomu nie trzeba przedstawiać. W swoich koncertach łączy jazz z popem. Jest pianistą, gitarzystką, skrzypkiem, kompozytorem i aranżerem. Wciąż inny, wciąż nowy a jednocześnie rozpoznawalny od pierwszych nut. Jest zwierzęciem muzycznym z charyzmą performera. Z zespołem czy solo wkrótce po wejściu na scenę obejmuje całkowite panowanie nad publicznością. W jednym z licznych wywiadów artysta powiedział "Nie gram dla fajerwerków, nie śpiewam by się popisać. Moją ambicją i pragnieniem jest, by mój śpiew, moje pieśni dodawały otuchy, podnosiły na duchu tych, którzy przychodzą mnie słuchać. Chcę by wychodzili z koncertu pogodni i umocnieni."

*

23 kwietnia / 16.00 / Modelatornia

Do dna

Spektakl dyplomowy studentów IV roku Wydziału Aktorskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie

Pieśń zawsze wynikała z głębokiej potrzeby odnalezienia źródła mocy i tajemnicy. Wydaje się jednak, że we współczesnym świecie pieśń spoczywa w jakimś utajeniu, że jest ukryta na głębokim dnie życia - w zapomnieniu.

Chcemy sprawdzić, czy rzeczywiście zatarła się potrzeba śpiewu i potrzeba pieśni. Czy dziś jeszcze mamy pierwotną siłę powrotu do źródeł, z których wyłania się głos? Próbujemy dotrzeć do przestrzeni, z których wydobywają się pieśni. Poza chaosem małoznaczących, ale i pustych, a często agresywnych brzmień codzienności, w której żyjemy, pragniemy odnaleźć prawdziwe głosy i tony istnienia. Chcemy poprzez śpiew dowiedzieć się, czy możliwa jest jeszcze podróż do głęboko ukrytego archaicznego świata.

Do źródeł, które wysychają cicho.

Wszystkie teksty i muzyka pochodzą z oryginalnych źródeł pieśni ludowej ze zbiorów Oskara Kolberga i ks. Władysława Skierowskiego (Puszcza Kurpiowska w Pieśni, cz. II, zeszyt drugi, Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego 3, 1931-1934) oraz ze Śpiewnika Kurpiowskiego pod red. Henryka Gadomskiego.

*

Inne

/ Klasyka czytana

W trakcie trwania 42. Opolskich Konfrontacji Teatralnych odbędzie się cykl czytań scenicznych promujących najwartościowsze klasyczne pozycje literatury polskiej.

Dokładne daty prezentacji oraz więcej szczegółów zostaną podane w późniejszym terminie.

*

Spacerownik Teatralny

Pierwsza w Opolu trasa spaceru teatralnego jest częścią ogólnopolskiego projektu Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie pod nazwą Spacerownik Teatralny. Projekt miał swoje odsłony m.in. w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Lublinie, Łodzi i innych miastach w Polsce.

Wszyscy wiedzą, gdzie są opolskie lalki i gdzie stoi budynek "Kochanowskiego". Uczestnicy spaceru odkryją Opole na nowo, od zaskakującej strony, przyglądając się historii teatralnego Opola. Przypomnimy o istnieniu Teatru 13 Rzędów, odkryjemy miejsca związane z działalnością Państwowego Teatru Ziemi Opolskiej, wspomnimy lokalne skandale teatralne i spojrzymy na miasto z nowej perspektywy. Wielu miejsc związanych z dawnym teatrem już dzisiaj nie ma albo zmieniły swoje przeznaczenie, więc niezbędnym wyposażeniem spacerowicza stać się musi wyobraźnia.

Dokładna data zostanie podana w późniejszym terminie.

*

Koncerty w foyer

Codziennie w trakcie trwania festiwalu (poza czwartkiem, 20 kwietnia) zapraszamy na wieczorne koncerty do Foyer Teatru.

Szczegóły zostaną podane w późniejszym terminie.