Toruń. Spotkania Teatrów Jednego Aktora od jutra
Jutro w Teatrze Baj Pomorski rozpoczynają się 31. Toruńskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora. Już o 17 wystąpi Janusz Gajos z "Mszą za miasto Arras" Andrzeja Szczypiorskiego.
W tegorocznym festiwalu jest pewien akcent sentymentalny. Otóż pojawi się na nim Dorota Stalińska, która 38 lat temu debiutowała w Toruniu z monodramem "Żmija" i tenże sam pokaże w sali na Jordankach.
Warto przypomnieć, że antenatem TSTJA był Ogólnopolski Festiwal Teatrów Jednego Aktora - bodajże najważniejszy sprawdzian dla wszystkich młodych aktorów w owym czasie. Wyróżnienie zdobyte w Toruniu otwierało przed nimi drzwi najlepszych polskich scen. Był to festiwal niezwykły i dziwny jak na kulturę czasów komunizmu. A było to tak...
POCZĄTKI
W 1966 roku Wiesław Geras, kierownik należącego do Związku Młodzieży Socjalistycznej klubu Iskra w Toruniu, wpadł na pomysł zorganizowania Ogólnopolskiego Festiwalu Teatru Jednego Aktora. Mimo że idea zrodziła się w Toruniu, pierwsze festiwale odbywały się we Wrocławiu.
W 1976 r. przeniesiono OFTJA do Torunia na scenę lalkowego teatru Baj Pomorski. Wprowadzono też zmiany w regulaminie: nie ma jury, są tylko jurorzy, z których każdy oddzielnie ocenia spektakl, a swój werdykt musi uzasadnić przed publicznością. Monodram nagrodzony przez większość jurorów otrzymuje Grand Prix. Dziś impreza nie jest już konkursem. Nazywana jest Festiwalem Festiwali, gdyż goszczą u nas laureaci innych przeglądów odbywających się w Polsce
CZERWONY PATRON
Do 1991 roku patronem OFTJA był Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej. Jak twierdził Lech Śliwonik - krytyk, długoletni juror OFTJA, socjalistyczny patronat nie stłumił autentyczności prezentowanych spektakli.
Nie każdy już pamięta, że w 1979 roku wystąpił w Baju Jacek Kaczmarski. Śpiewał o listach z Sybiru, o powitaniu dostojnika, o wyłączonych mikrofonach - pieśni, które zamknęły przed nim drzwi studenckich klubów.
W 1983 roku scenariusz jednego z przedstawień oparty był na "Przesłuchaniu" Ryszarda Bugajskiego. Film czekał jeszcze siedem lat na półkach. Z kolei, gdy w 1986 roku Wojciechowi Królikiewiczowi (kabaret Kici-Koci) zakazano występów w Łodzi - w Toruniu zdobył nagrodę. W tymże roku nagrodzono też Olgierda Łukaszewicza za "Psalmy Dawida".
W połowie lat 90. monodram jako forma sceniczna przechodził kryzys i toruńska impreza przez czas jakiś się nie odbywała. Nasze miasto wróciło do niej w 2006 r.
ZNANE Z EKRANÓW
Dorota Stalińska w tym roku obchodzi 40-lecie pracy artystycznej i w ramach fetowania dorobku przypomni debiutancki monodram, który aktorka przez cztery dekady pokazała już ponad 4 tys. razy. Dla starszych widzów będzie to jak podróż sentymentalna. Ujrzą jak zmieniła się ta opowieść o dziewczynie z dobrego domu, w której młode życie brutalnie wkracza rewolucja, a potem niszczą ją ludzkie języki.
Z kolei Małgorzata Pieńkowska (Marysia - "M jak miłość") zaprezentuje spektakl "Zofia", inspirowany opowieściami matek powstańców warszawskich. Piętno, które wojna wywarła na tych kobietach, było tak ogromne, że największym wyzwaniem okazało się dla nich zwykłe życie, które nastąpiło później.
Zobaczymy też wrocławską aktorkę Aldonę Struzik (Ewa Błasik, wdowa po gen. Andrzeju Błasiku w filmie "Smoleńsk"), która wcieli się w autentyczną postać księżnej Daisy von Pless z Książa. Jednoosobowa sztuka będzie dialogiem kobiety z samą sobą sprzed pięćdziesięciu lat.
"DDR" Petera Asmussena w wykonaniu Grażyny Marzec [na zdjęciu], opowiada o miłosnych rozterkach mieszkanki Berlina, ukazanych na tle historii podzielonego betonowym murem miasta. Po raz trzeci publiczność festiwalu spotka się z też Agnieszką Przepiórską. Po pokazanych w poprzednich latach "I będą święta" oraz "Tato nie wraca", artystka pokaże publiczności ostatnią część trylogii Piotra Rowickiego "Wojna to tylko kwiat". Festiwal zaprezentuje też laureatów Turnieju Teatrów Jednego Aktora "Sam na Scenie". ViktoriaSzopińska spektakl "Mit" wg. Leszka Kołakowskiego zaś Irmina Liszkowska monodram "Sonia Marmieładowa".
