Samotność króla
"Król umiera, czyli ceremonie" to drugi w ostatnich latach po "Krzesłach" tekst {#au#52}Ionesco{/#} w Teatrze Polskim. Tym razem, na scenie kameralnej, z francuskim bożyszczem awangardy zmierzy się Jerzy Grzegorzewski.
Eugene Ionesco rozumiał, że walka o nową sztukę dokonuje się na obrzeżach masowej kultury. Paradoks czasów polega na tym, że teatr mieszczański bardzo szybko jego groteskowy i zbuntowany świat zaakceptował, a oksymoron "klasyk awangardy" nikogo dzisiaj nie dziwi. Świat autora "Nosorożca" nie ma jednak w Polsce wielkiej liczby zwolenników. Ionesco raczej wśród nas bywa, ale trudno też wyobrazić sobie współczesną scenę bez teatru, w którym człowiek tak efektownie -jak w "Krzesłach" - "jest mówiony", nawet jeśli zmagania z potokiem nachalnych skojarzeń, klisz i kalek językowych nie wydają się dziś ważne. Nawet jeśli kultura współczesna składa się niemal wyłącznie ze stereotypów, a jej herosi mówią do fanów albo subkulturowym żargonem, albo zlepem kiepskiej angielszczyzny.
Zanurzenie we wszechogarniającym strumieniu znaków, które łączą porządek realny ze światem irracjonalnym, zdumiewająco subtelne budowanie klimatu samotności i pustki wokół każdego z nas to fundament dramaturgii Ionesco, także tekstu "Król umiera, czyli ceremonie".
Dwa duety realizatorów - Jerzy Grzegorzewski (reżyseria) i Stanisław Radwan (muzyka) oraz aktorów - Igor Przegrodzki i Iga Mayr, pozwalają wierzyć, że będzie to spektakl "namalowany" w niezwykłej przestrzeni scenicznej. - Po znakomitej przed dwudziestu laty inscenizacji "Ślubu" Gombrowicza Igor Przegrodzki powiedział, że Grzegorzewski nauczył go, czym jest groteska. Teraz, przy pierwszym spotkaniu nad tekstem "Króla" Grzegorzewski spojrzał na aktora i powiedział: Igor nic się nie zmienił - mówi Maria Dębicz z Teatru Polskiego.
Można teatru Grzegorzewskiego nie znosić, można nie poważać niegdysiejszej awangardy, ale wyobraźnie reżysera i autora tekstu na pewno nie są światem, który może byle kto i byle jak podrobić. To będzie wyzwanie dla naszej wyobraźni.
