Artykuły

Premiera w Dramatycznym. Beckett wraca na nasze deski. Dzieło irlandzkiego klasyka ostatnio i po raz jedyny grane było w Kochanowskim przed trzydziestu laty.

Tomasz Hynek, reżyser teatralny i kompozytor, wielokrotnie już współpracował z opolskim Dramatycznym. Tym razem zajął się sztuką "Czekając na Godota", ale w swym przedstawieniu wykorzystał również motywy z mniej znanego utworu irlandzkiego pisarza pod tytułem "Utwór dramatyczny II". Reżyser tak uzasadnia swoje wybory: - Jestem przekonany, że Beckett wciąż jest ważny, może być świetnym nośnikiem do opowiedzenia historii o współczesnym świecie - mówi. Jaką historię chce nam opowiedzieć Hynek? Głównym punktem jego interpretacji Becketta jest relacja między kontekstem powstawania dzieła i współczesnością. - Dziś nie jesteśmy tuż po doświadczeniach II wojny światowej, jak Beckett, kiedy stworzył dramat, ale dziś doświadczamy "holocaustu dusz", dziś doznajemy traumy wskutek przeżywania współczesnej rzeczywistości - twierdzi reżyser. Przyczyną owego holocaustu ma być dramatyczne przeżycie współczesnej kultury. W kulturze człowiek nie znajduje sprzymierzeńca w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie o sens życia, i to człowieka boli. Znamion współczesności pracy Hynka doświadczamy jeszcze przed spektaklem, już na etapie percepcji tytułu adaptacji. Miast oryginalnego "Czekając na Godota", teatroman zobaczy kalamburowe, zagadkowe GOD.COM. - Droga do tytułu była długa, najpierw chciałem zatytułować spektakl Godotom, później spostrzegłem, że dot to po angielsku kropka, i przez skojarzenia powstał tytuł, który jeszcze lepiej oddaje współczesny wymiar spektaklu - wyjaśnia Hynek. Nie omieszkał również sprawdzić wykoncypowanego przez siebie internetowego adresu. Co symptomatyczne, odnalazł religijną witrynę internetową, która w prosty sposób, na zasadzie recept, odpowiada na podstawowe pytania dręczące ludzkość. Hynek na to pytanie nie odpowiada. Natomiast chce pokazać, w jaki sposób człowiek próbuje Boga złapać.

Twórczość Samuela Becketta należy do najważniejszych kanonów kultury europejskiej. Pisarz urodził się w Dublinie na początku zeszłego wieku. Przed II wojną światową tworzył wiersze i krótkie opowiadania. W wieku dojrzałym przeniósł się z Dublina do Paryża. Tam doświadczył wojny i angażował się w ruch oporu. Pośród wojennej zawieruchy rozpoczął pracę nad powieścią "Watt". Ta rzecz niosła już najbardziej charakterystyczne cechy utworów Becketta. Ich akcja rozgrywa się w bliżej nieokreślony miejscu. Bohater jest uwikłany w tryby niezrozumiałej, absurdalnej sytuacji. Wojna była istotnym dla twórczości Becketta doświadczeniem. Po jej zakończeniu autor zwiększa tempo pracy twórczej. Powstaje trylogia "Molloy", "Malone umiera" i "Nienazwany" oraz znana bodaj najbardziej sztuka "Czekając na Godota". Tu humor przeplata się z goryczą, kiedy dwaj mężczyźni, Estragon i jego przyjaciel, a być może opiekun, Vladimir, czekają na tajemniczego Godota. W śladowej scenografii dwóm panom przychodzi wątpić. Być może Godot się spóźnia, a może w ogóle nie istnieje. Pojawiają się jeszcze dwie postaci. Puzzo i Lucky. Oczekiwanie trwa, ale nic się nie dzieje, nic się nie zmienia. Niczym w ludzkim życiu, mijają nieustannie takie same, dzień za dniem. "Czekając na Godota" nie da się ująć w żadne ramy. Wartość dramatu leży w subtelnych szczegółach, symbolice, uniwersalności przesłania, doskonałej konstrukcji i mistrzowskich dialogach. Sztuka "Czekając na Godota" była punktem zwrotnym w karierze mało znanego wcześniej Samuela Becketta. Później premiera każdego kolejnego jego dramatu stawała się ważnym międzynarodowym wydarzeniem artystycznym. W końcu twórczość literacka poprowadziła Irlandczyka do literackiej Nagrody Nobla. Nie odebrał jej publicznie, broniąc się przed rozgłosem, dziennikarzami, chroniąc własną prywatność. Tak pisząc kolejne rzeczy, dożył sędziwych lat. Zmarł przed 17 laty w Paryżu.