Portugalia. Więźniowie wystawiają operę Mozarta
Więźniowie z zakładu karnego w portugalskiej Leirii wystawiają "Don Giovanniego", operę Wolfganga Amadeusza Mozarta. Spektakle odbywają się zarówno w zakładzie karnym, jak i poza jego murami.
Jak powiedział PAP Paulo Lameiro, dyrektor artystyczny projektu "Opera w więzieniu", polegającego na resocjalizacji osadzonych poprzez aktywność kulturalną, przygotowania do realizacji pierwszych spektakli prowadzone były przez dwa lata. Ich celem było zebranie chętnych do udziału w organizowanych dwa razy w tygodniu próbach teatralnych. Szef oryginalnego projektu przyznaje, że nie były one łatwe.
- W portugalskim prawie nie istnieje możliwość zmuszania osadzonego do czegokolwiek. Nie musi on pracować, ani uczestniczyć w prowadzonych na terenie więzienia zajęciach kulturalnych czy społecznych. Mimo tego udało nam się przekonać 50 osób spośród 210 osadzonych do udziału w operze. Dwóch aktorów-więźniów podczas jednej z pierwszych prób organizowanych poza zakładem uciekło. Zostali ujęci po kilku dniach - wspomina Lameiro.
Dyrektor artystyczny projektu "Opera w więzieniu" przyznaje, że niełatwe było również nauczenie osadzonych tekstów, które trzeba było zaśpiewać. Główny problem stanowił fakt, że część z uczestników spektaklu to analfabeci oraz potomkowie osób z Wysp Zielonego Przylądka, którzy nie mówią poprawnie po portugalsku.
- W wyselekcjonowanej ostatecznie grupie 30 więźniów mamy osoby śpiewające po kreolsku i portugalsku. Każdy z aktorów musiał nauczyć się również śpiewać poszczególne części "Don Giovanniego" w języku oryginalnym, czyli po włosku. Spektakl zaadaptowaliśmy do warunków współczesnych, dając naszym artystom możliwość wykonania utworów raperskich w języku francuskim i angielskim - powiedział Lameiro.
Szef projektu ujawnił, że opera wystawiana była już przez więźniów trzykrotnie, z czego dwa razy poza murami zakładu karnego. Na czerwiec 2016 r. zaplanowany został występ w głównym audytorium lizbońskiej Fundacji Gulbenkiana, jednej z największych sal koncertowych Portugalii. Zaraz po tym wydarzeniu ruszą przygotowania do prezentacji kolejnych oper.
Poza więźniami w operze "Don Giovanni" biorą też udział zawodowi aktorzy oraz młodzież ze szkół muzycznych, która wchodzi w skład orkiestry oryginalnego spektaklu. W sztuce występują również dyrektor zakładu karnego oraz szef straży więziennej.
- Ich udział jest dla nas nieoceniony. Obaj grają ważne role, nadając przedstawieniu niezwykłą dramaturgię. Oto bowiem dyrektor więzienia, występujący w roli Komandora, ginie z rąk Don Giovanniego, granego przez szefa więziennych strażników. Ten ostatni występuje na deskach z prawdziwą bronią służbową - dodał Lameiro.
Choć wpływ oryginalnej opery na resocjalizację osadzonych w zakładzie w Leirii zostanie przeanalizowany dopiero w przyszłym roku na podstawie badań psychologicznych, to już teraz więzienni aktorzy wykazują poprawę w zachowaniu.
- Od kiedy zostali oni włączeni do projektu "Opera w więzieniu" liczba aplikowanych im kar za złe zachowanie na terenie zakładu spadła aż o 70 proc. Tymczasem warto podkreślić, że wśród osadzonych występujących w "Don Giovannim" są osoby odsiadujące wyroki za bardzo ciężkie przestępstwa m.in. morderstwa i rozboje - ujawnił Lameiro.
Szef projektu organizowanego przez stowarzyszenie artystów muzycznych SAMP zapowiedział, że ostatnią fazą oryginalnej inicjatywy będzie próba zintegrowania osadzonych z instytucjami kulturalnymi w miejscu ich zamieszkania po zakończeniu kary.
- Wierzymy, że przynajmniej niektórzy z naszych artystów będą chcieli kontynuować przygodę z kulturą po wyjściu na wolność - powiedział Lameiro.
Zakład karny w Leirii jest jedynym na terenie Portugalii więzieniem dla młodych skazańców. Są w nim osadzone osoby w wieku od 16 do 25 lat.
