Płock. Inspiracje motywem przewodnim Festiwalu Themersonów
Współczesne inspiracje twórczością pisarza, poety, filozofa i filmowca Stefana Themersona oraz jego żony Franciszki, malarki i wydawcy, będą motywem przewodnim tegorocznej edycji Festiwalu Themersonów w Płocku, który odbywać się będzie od 22 do 24 października.
Wśród wydarzeń szóstej już z kolei odsłony imprezy znalazły się m.in. premiera spektaklu "Wyspa Hobsona" na podstawie filozoficznej powieści z wątkiem sensacyjnym Stefana Themersona oraz wystawa "Gaberbocchus Press - niezgoda na konformizm" o dorobku londyńskiego wydawnictwa Themersonów.
W programie festiwalu zaplanowano także konferencję naukową "Common Room: przemoc - pomiędzy awersją a fascynacją", na temat agresji we współczesnym świecie. Będą również koncerty, warsztaty teatralne i plastyczne. - W tym roku chcemy skupić się na inspiracjach spuścizną Stefana i Franciszki Themersonów oraz współczesnym odbiorze ich działalności artystycznej. Udało nam się zaprosić wiele osób, dla których dorobek obojga stał się pretekstem i zachętą dla własnej twórczości - powiedziała PAP Iwona Markiewicz z Płockiego Ośrodka Kultury i Sztuki.
Płock to rodzinne miasto Stefana Themersona (1910-1988) awangardowego prozaika, twórcy teorii poezji semantycznej, a także filmów eksperymentalnych, który od lat 30. XX wieku przebywał zagranicą, najpierw we Francji, a później w Wlk. Brytanii, gdzie tworzył wraz z żoną Franciszką. Tegoroczny płocki Festiwal Themersonów, podobnie jak poprzednio, odbywa się pod patronatem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa narodowego.
Do rozważań i rozpraw Stefana Themersona na temat etyki nawiązują zarówno konferencja "Common Room: przemoc - pomiędzy awersją a fascynacją", która odbędzie się 23 i 24 października w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Płocku, jak również spektakl "Wyspa Hobsona" w adaptacji i reżyserii Mariusza Pogonowskiego, którego premiera zostanie wystawiona 24 października w płockim Teatrze Dramatycznym im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku.
Jak podkreślają organizatorzy, w swych esejach filozoficznych Themerson przekonywał "nieco przewrotnie i prowokacyjnie, że łagodność jest wrodzona, a agresja ma częstokroć charakter kulturowy" - "Łagodność jest biologiczna, a agresja kulturowa. Innymi słowy, ludzie nie lubią generalnie być mordercami, chyba że ze względu na ideę" - pisał m.in. "Chair of Decency" w 1981 r. O tym, do czego może prowadzić agresja Themerson odniósł się w swej ostatniej powieści z 1988 r., gdzie w filozoficznej rozprawie z wątkami sensacyjnymi, opisał historię upadku położonej na Oceanie Atlantyckim tytułowej, idyllicznej "Wyspy Hobsona", którą zaczynają interesować się międzynarodowy trust, kilka mocarstw i służby wywiadowcze.
Stefan Themerson studiował fizykę i architekturę w Warszawie. W 1927 r. zajął się eksperymentami z fotografią i filmem, które rozwijał w latach 30. XX wieku. Powstały wtedy m.in. filmy "Apteka", "Europa" i "Przygoda człowieka poczciwego". W 1938 r. wraz z żoną Franciszką, absolwentką warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, wyjechał do Francji, gdzie w 1940 r. wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Od 1942 r., będąc już w Wlk. Brytanii, współpracował z Ministerstwem Informacji i Dokumentacji Rzeczpospolitej Polskiej w Londynie. Powstał wtedy eksperymentalny film antywojenny "Calling Mr Smith".
W 1948 r. Themersonowie otworzyli w Londynie oficynę wydawniczą Gaberbochus Press, którą prowadzili do 1979 r. W latach 1957-59 organizowali otwarte spotkania w formule "common room", czyli dyskusji i wymiany poglądów artystów oraz naukowców, a także innych osób zainteresowanych filozofią sztuki czy filozofią nauki. Do idei tej nawiązuje właśnie płocki Festiwal Themersonów.
