Artykuły

Kontekst polityczny wywołany burzą wokół teatru Suki Off spowodował, że widzowie Łódzkich Spotkań Teatralnych 2005, nawet przyglądając się prezentacjom niewinnym, mieli poczucie uczestnictwa w zdarzeniach nieprawomyślnych - pisze Leszek Karczewski w Gazecie Wyborczej - Łódź.

Poczucie zagrożenia skonsolidowało alternatywę. Cztery zespoły oprotestowały wykluczenie z programu ŁST 2005 teatru Suka Off. Zagroziły wycofaniem się z przeglądu, jeśli Suka Off nie zagra. Ostatecznie Suka Off nie zagrała, a grupy jednak przyjechały. Podczas debaty z udziałem twórców Suki Off, została pokazana rejestracja wideo ich działań. Ale trudno cieszyć z tego kompromisu. Romuald Wicza-Pokojski z Teatru Wiczy dzielił się świadomością porażki: - Łódzkie Spotkania Teatralne były festiwalem etosu ruchu alternatywnego. Przepraszam za czas przeszły, ale moje poczucie zostało zachwiane.

Ruch teatrów poszukujących znalazł się w światopoglądowym kryzysie. Mizeria finansowa skłania artystów do flirtu z komercją, organizacji "eventów" dla firm i szukania funduszy Unii Europejskiej. Jednocześnie off nie chce sprzeniewierzyć się tradycji teatru alternatywnego, zorientowanego przeciw systemowi społeczno-politycznemu. Twórcy, czując gęstniejący cień cenzury, obawiają się, że - jak żaliła się Anna Biernacka z częstochowskiego Teatru Form Poland - "niedługo zabronią grać spektakle". A przecież - co wytknął prof. Lech Śliwonik, nestor ruchu - artyści offowi muszą być przygotowani na prześladowanie ze strony życia oficjalnego.

Grzeszne spektakle

Tomasz Bieszczad jako dyrektor Akademickiego Ośrodka Inicjatyw Artystycznych zamknął drzwi przed "półpornograficznym spektaklem" Suki Off. Sam - zastrzegając, że to prywatna obecność - przyszedł tę "półpornografię" obejrzeć na wideo. Choć wycofał się z tej skrajnej opinii, powiedział: - Po wyborach może zmieni się dyrektor i będzie inny profil AOIA.

Suka Off wystąpiła poza ŁST w klubie Luka. Pikiety przeciwników nie było. Widzowie stali w grzecznym ogonku i okazywali dowody osobiste. A akcja "Clone factory" okazała się poetyckim głosem o niepewności ciała w stechnicyzowanej rzeczywistości. Dlatego performerzy przekłuwali ciało welfonami. Czy to radykalne środki? Życzyłbym każdemu takiej uwagi i czułości u pielęgniarki, gdy pobiera mu krew do analizy.

W tym samym ŁDK, gdzie gościły ŁST - i z których wykluczono Sukę Off - kino wyświetla "9 songs" Michela Winterbottoma. Obraz, który - jak pisze Kinga Dunin - "według klasycznego rozróżnienia na porno soft i hard jest hard". I nikt protestuje. Głosy świętego oburzenia są wybiórcze, ponieważ nie wynikają one z cenzury obyczajowej. Jak podczas dyskusji zauważył prof. Kazimierz Szewczyk, etyk z Uniwersytetu Medycznego - działa już cenzura etyczna. Wystąpienia takie jak spektakl Suki Off nie są "nieobyczajne", lecz "grzeszne".

Scena publicystyczna

Odżył teatr polityczny. "Cesarz" Teatru Wiczy [na zdjęciu] pokazał facetów z miasteczka u podnóża Mazur, którzy chcą zostać samurajami dla swojego wodza. Przy wtórze japońskich bębnów aktorzy wpinali sobie w wargi klipsy do bielizny, upodabniając się do "kaczuszki". Aluzje zelektryzowały publiczność. Równie gorąco przyjęto kabaretowe przedstawienie "Polish Karma" zwycięzców spotkań, Teatru Prób z Wągrowca. Twórcy sięgnęli po gazetowe nagłówki - na scenie pojawiali się i "łowcy skór", i "moherowa koalicja". Na melodię narodowego polskiego tańca - poloneza opiewali narodową skłonność do puszczania pawia. Ideę sumował dwuwiersz: "Jak zrozumieć ciebie, świecie? / Co w Trybunie , to w Gazecie ". Społecznie zaangażowany spektakl "Głosy" Teatru Krzyk z Maszewa otrzymał drugą nagrodę. Wobec przedstawień apolitycznych zarówno publiczność, jak i jurorzy pozostawali niewzruszeni. A przyglądając się naiwnym prezentacjom publicystycznym mieli poczucie uczestnictwa w zdarzeniach nieprawomyślnych.

Łódzkie Spotkania Teatralne po raz kolejny mogą okazać się najważniejszym forum polskiego offu - jeśli zakończone właśnie dyskusje odnowią polski teatr alternatywny. Bo pozwoliły młodym teatrom poczuć na własnej skórze jego korzenie.