Balet chorej duszy
"Niżyński" w reż. Waldemara Zawodzińskiego i w chor. Kamila Maćkowiaka w Teatrze im. Jaracza w Łodzi. Recenzja z www.reymont.pl.
Teatr Jaracza kontynuje tradycję znakomitych monodramów. Tym razem Kamil Maćkowiak wcielił się w postać Wacława Niżyńskiego. Podstawą scenariusza autorzy spektaklu uczynili Dzienniki największego tancerza XX wieku.
Wacław Niżyński po raz ostatni wystąpił na scenie w styczniu 1919 roku, potem przez sześć tygodni pisał swój dziennik, będący literackim zapisem ciężkiej psychozy. Taką informację widzowie spektaklu Niżyński mogą przeczytać dzięki projekcji na siatce oddzielającej scenę od widowni. To początek przedstawienia. W analogiczny sposób dowiedzą się na końcu, że kolejne trzydzieści lat życia geniusz tańca spędził w zakładach psychiatrycznych. Pomiędzy jednym a drugim mamy ponad sto minut obłędnego monologu, przerywanego projekcjami filmowymi i muzyką, a w trzech przypadkach układami choreograficznymi. Maćkowiak w przerwach pomiędzy kolejnymi epizodami wychodzi na chwilę z roli, a grając nie idzie do końca w ilustrację choroby. Mamy więc raczej opowieść o chorobie niż odgrywanie choroby. Mimo to poziom emocji dochodzi do granic możliwości, młody aktor panuje nad reakcjami publiczności, a jednocześnie potrafi w subtelny sposób oddać hustawkę nastrojów chorego tancerza.
Cóż to za choroba, na którą cierpi Niżyński? On sam pisze w Dziennikach, że jest chory na duszy, nie na umyśle. Nadwrażliwość, lęk przed życiem, poczucie osaczenia prowadzą do wycofania się, do zamknięcia w świecie obsesyjnych myśli zbudowanych na poczuciu winy. W przedstawieniu jest nawet sugestia, że choroba jest świadomą ucieczką od rzeczywistości. Uwiedziony i wykorzystywany przez Diagiliewa, związany obsesyjnie z nadopiekuńczą matką, skłócony z rodziną żony, zdruzgotany wojenną traumą - Niżyński nabiera tu cech Hamleta.
