Na granicy
Mędrcy teatralni powiadają, że dobry aktor nawet z odczytywania książki telefonicznej potrafi zrobić spektakl. "Opis obyczajów za panowania Augusta III" i "Pamiętniki czyli historia Polski" księdza pijara Jędrzeja Kitowicza są na pewno ciekawszą literaturą od spisu posiadaczy telefonów, ale - mimo jędrnego języka i bogactwa treści - jest to bardziej materiał do studiowania przez historyków i badaczy kultury, aniżeli tworzywo na scenę. Tak można sądzić jednak tylko przed obejrzeniem zrealizowanego w krakowskim Teatrze STU i pokazanego w sobotę na Konfrontacjach spektaklu "Opis obyczajów czyli jak zwyczajnie wszędzie się miesza złe do dobrego". Mikołaj Grabowski, który zapisy J. Kitowicza udramatyzował i wspólnie z Iwoną Bielską, Urszulą Popiel, Anną Tomaszewską, Janem Fryczem, Jerzym Golińskim i Andrzejem Grabowskim przedstawił, uczynił z nich niepowtarzalne widowisko i dowiódł, że w teatrze wszystko jest możliwe jeśli jest pomysł i staje wyobraźni i umiejętności dla jego urzeczywistnienia. Tak się szczęśliwie złożyło, że zagrało wszystko - od pomysłu właśnie, poprzez wybór tekstu z pamiętników Kitowicza, nadanie im scenicznej formy, po aktorstwo. Jest ono znakomite, pełne, perfekcyjne, całkowicie podporządkowane zamysłowi inscenizacyjnemu, a jednocześnie rozwijające go, sprawiające, że przedstawienie jest w każdym szczególe wiernym obrazem obyczajów w Polsce ostatniego Sasa i ironiczną fotografią Polaków... dzisiejszych. Bo śmiejąc się - a śmiać się trzeba przez cały spektakl - z naszych ziomków sprzed dwustu lat, z siebie się śmiejemy, gdyż niewiele w nas od tamtych czasów się zmieniło.
M. Grabowski parokrotnie dotyka granicy - tolerancji (dewocyjna procesja), dobrego smaku (obżarstwo i pijaństwo), groteski (rewia mody zakonnej), szacunku dla widza (dyngus) - nigdy jednak jej nie przekroczył. I w tym jego maestria.
