Artykuły

Marius von Mayenburg w komedii drama­tycznej "Brzydal" używa ludzkiego ciała - szczególnie twarzy - jako metafory współ­czesnego społeczeństwa: jego ambicji, wraż­liwości, wyczucia smaku, tęsknot i kom­pleksów. Tytułowy bohater, w kontekście oswojonego już wyścigu szczurów, podąża krok dalej: oto bowiem twarz jego okazuje się niedostatecznie dobra, by pokazywać ją podczas publicznych wystąpień. Operacji nawet nie zmiany, bo twarz Brzydala jest tak szpetna, że trzeba zrobić ją na nowo, podej­muje się znany specjalista. Lette - bo tak nazywa się bohater - po zabiegu zyskuje uznanie i odkrywa wcześniej nieznane, fenomenalne moce w kontaktach damsko-męskich: tak bardzo udał się chirurgowi. Żona tęskni, ale krótko, bo piękna, nowa twarz Lette zyskuje popularność i - jeśli można tak powiedzieć - zaczyna cieszyć się wzięciem. No więc żona ma już do dyspozy­cji kilku "mężów", a świat - kilku pięknych Brzydali.

Na drodze krytyki Mayenburg nie omija zblazowanych sfer najwyższych: 73-letnia milionerka z młodą twarzą (zresztą "odgru­zowana w całości") wraz z androginicznym synem romansuje z Lettem i z jego, w pew­nym sensie, duplikatami, by zaspokoić coś, czego już nawet nie jest w stanie wymyślić. W końcu operacji poddają się niemal wszy­scy, emocjonalnie zaspokojeni, mentalnie przerażeni, psychicznie zdruzgotani. Dokąd może zaprowadzić nas tempo cywilizacji, głupie wyznaczniki estetyczne, przytłacza­jące etyczne? Czy rzeczywiście można stra­cić twarz i żyć z nie swoją twarzą? Twarzą w ujęciu symbolicznym. Przedstawienie w reżyserii Grzegorza Wiśniewskiego jest klarowne, lekkie, zabawne i mądre. Wiś­niewski jest również autorem scenografii i świateł, a w obsadzie znakomite rolę stwo­rzyli Mariusz Siudziński - tytułowy Brzy­dal, Mariusz Saniternik - dwie role, Barbara Marszałek trzy, a Mariusz Ostrowski - czte­ry). "Brzydal" w tłumaczeniu Michała Ratyńskiego jest polską prapremierą nie­mieckiego dramatu.