Konspiracyjny teatr, który chciał walczyć słowem
Zdjęcia z przedstawień, rysunki z projektami kostiumów, plakaty, bilety, listy, a także wiele innych ciekawych dokumentów (w tym np. teksty utworów z ingerencjami cenzury) zgromadziło Archiwum Narodowe w Krakowie na internetowej wystawie poświęconej Teatrowi Rapsodycznemu. Właśnie w tym teatrze aktorskie szlify zdobywał Karol Wojtyła - pisze dog w Gazecie Wyborczej - Kraków.
Teatr Rapsodyczny rozpoczął działalność 22 sierpnia 1941 r. W mieszkaniu przy ul. Komorowskiego 7 odbyło się wówczas spotkanie, podczas którego dr Mieczysław Kotlarczyk (z inicjatywy katolickiej organizacji podziemnej Unia) zawiązał konspiracyjny teatr słowa. Celem tego przedsięwzięcia miało być krzewienie polskiej kultury i manifestacja oporu duchowego wobec okupanta. Zespół artystyczny tworzyli: Krystyna Dębowska, Halina Królikiewicz, Danuta Michałowska, Tadeusz Ostaszewski i Karol Wojtyła.
Do czasów wyzwolenia udało się zrealizować siedem premier (pierwszą był "Król-Duch" Juliusza Słowackiego). Spektakle wystawiane były w prywatnych mieszkaniach krakowskiej inteligencji - w sumie było 20 przedstawień. W 1945 r. teatr wyszedł z podziemia, jednak wtedy okazało się, że w powojennej rzeczywistości jego repertuar, bazujący na dziełach romantyków, nie przystawał do socrealizmu i "oczekiwań klasy robotniczej". Po fali krytyki teatr został zamknięty w 1953 r., po czterech latach go reaktywowano. Ostateczna decyzja o likwidacji zapadła w maju 1967 r. - Teatr Rapsodyczny 1 września ponownie zniknął z mapy teatralnej Krakowa, tym razem na dobre.
Wystawa przygotowana przez Archiwum Narodowe w Krakowie (www.ank.gov.pl/rapsodyczny ) dokumentuje działalność teatru. Data jej otwarcia (22 sierpnia) nie jest przypadkowa - nawiązuje do dnia zawiązania się grupy.
Prócz zdjęć i rysunków kostiumów na internetowej wystawie można zobaczyć plakaty i afisze, a także szereg dokumentów, np. program przedstawienia inaugurującego działalność Teatru Rapsodycznego w powojennym Krakowie (1945 r.), "Kupon uprawniający do zakupu biletu z 45-procentową zniżką" (1958), "Analizę działalności objazdowej Teatru w 1959 r." sporządzoną dla Ministerstwa Kultury i Sztuki. Są też urzędowe pisma i listy. Wśród nich: "Zezwolenie na zorganizowanie i prowadzenie Teatru Rapsodycznego w Krakowie" (1945), list Jana Brzechwy do Tadeusza Kotlarczyka zawierający zgodę na wykorzystanie przekładu "Rusłana i Ludmiły" A. Puszkina (1962) oraz kartka z fragmentem sztuki "Beniowski" Słowackiego z zakreślonymi przez cenzora fragmentami (1949).
Oprawa graficzna strony nawiązuje do rysunków autorstwa Franciszka Walczowskiego, wykonanych na potrzeby sztuki "Legenda" Stanisława Wyspiańskiego.
Na zdjęciu: "Król Duch", reż. Mieczysław Kotlarczyk
