Artykuły

Polski teatr, podobnie jak cały kraj, przeżywa sezon dzieciaka. Rodzice sami nie dojedzą, sobie poskąpią na inne rozrywki, ale o właściwy rozwój potomka zadbają, jak można najlepiej. A jeszcze dekadę temu robienie teatru dla smarkaczy nie wydawało się czymś przesadnie prestiżowym - pisze Maciej Nowak w Przekroju.

Mamy drugą połowę lipca a już jesteście spóźnieni. Gdybyście bowiem chcieli z dzieciakami w okresie bożonarodzeniowym udać się do Teatru Lalka w Warszawie na legendarną "Opowieść wigilijną" wg Charlesa Dickensa, to możecie sobie odpuścić. Wszystkie bilety wyprzedane są już od wielu miesięcy. Również na inne przedstawienia Lalki dostać się nie sposób bez dużo wcześniejszych rezerwacji. I tak dzieje się w większości teatrów, adresujących swoją ofertę do najmłodszej widowni. Polski teatr, podobnie jak cały kraj, przeżywa sezon dzieciaka. Rodzice sami nie dojedzą, sobie poskąpią na inne rozrywki, ale o właściwy rozwój potomka zadbają, jak można najlepiej.

A jeszcze dekadę temu robienie teatru dla smarkaczy nie wydawało się czymś przesadnie prestiżowym. Pamiętam, gdy w Teatrze Wybrzeże, którego byłem dyrektorem starsi aktorzy namawiali mnie, bym przygotować jakąś bajkę. O, nie! Żadnych takich, żadnych kompromisów artystycznych, żadnych księżniczek, wróżek i innych zjawisk scenicznych w obsranych pieluchach. Z tą postawą solidaryzowali się młodzi reżyserzy, wówczas związani z Wybrzeżem, a dziś stanowiący czołówkę polskiego teatru. Nasze ambicje artystyczne lokowaliśmy w okolicach Szekspira, Słowackiego, ewentualnie Demirskiego. Tymczasem minęło kilka lat i ówcześni chuligani zajęli się życiem rodzinnym. I poczuli, że teatr dla widzów niedużych może mieć swoją siłę. W najmodniejszych polskich teatrach propozycji dla dzieci nie brakuje. W Polskim we Wrocławiu Anna Ilczuk zrobiła "Dzieci z Bullerbyn, w Polskim w Bydgoszczy "Opowieści zimowe" wg Andersena wyreżyserowała Iga Gańczarczyk, w Opolu za Bullerbyn wzięła się Anna Smolar, a w Powszechnym w Warszawie Piotr Cieplak ułożył spektakl z wierszy Jana Brzechwy. No, ale Cieplak to weteran bo-bo teatru. Robi go z sukcesem od lat, a najnowszą premierę oglądają już nie jego dzieci, lecz potencjalne wnuki.

W Instytucie Teatralnym o politykę prorodzinną również dbamy. Od kilku sezonów organizujemy akcję "Lato w teatrze", dzięki której puste w czasie wakacji teatry przygotowują zajęcia artystyczne dla dzieci. Najczęściej kończą się pokazami specjalnych spektakli przygotowanych w ich trakcie. W ramach "Lata w teatrze" wyruszamy też latem w podróż po Polsce z wielkim szapito, które jeszcze kilka lat temu służyło najprawdziwszemu cyrkowi Bojaro. Dwa lata temu wystawiliśmy w takich okolicznościach spektakl "Gdzie jest Pinokio?" w reż. Roberta Jarosza, w tym roku dołączyła doń "Pippi Pończoszanka" [na zdjęciu], przygotowana przez zespół łódzkiego Teatru Pinokio w reż. Konrada Dworakowskiego. Pinokio i Pippi odwiedzają najmniejsze miejscowości kraju, przedstawieniom towarzyszą warsztaty, parada i koncert, które stają się wydarzeniem dla całej miejscowości. Oszczędzę wam roztkliwiających obrazków rodzajowych w stylu Marii Konopnickiej, która podczas naszej wakacyjnej trasy znalazłaby materiał na niejedno opowiadanie z życia gminu. Większe wrażenie w drugiej dekadzie XXI wieku robi nieustające zdziwienie, że w zabitej dechami miejscowości pojawia się spektakl ze stolycy i nie ma postaci brutalnej chałtury, obliczonej na wycyckanie rodziców z ostatnich groszy. My gramy za darmo, a każde przedstawienie to naprawdę ogromne show z udziałem kilkunastu aktorów, cyrkowców i muzyków.

Obserwując powodzenie teatru dla dzieci i młodzieży nie mogę zrozumieć dlaczego nie umiemy wyciągnąć z tego właściwych wniosków. W Warszawie działa kilkadziesiąt teatrów dla dorosłych i tylko trzy wyspecjalizowane w repertuarze dla gówniarzerii. Nawet pierwszoklasista z dyskalkulią umiałby rozwiązać tak proste zadanie arytmetyczne.