Kraków. Nie żyje Krzysztof Nazar
3 lipca zmarł reżyser Krzysztof Nazar. Miał 64 lata.
Krzysztof Nazar debiutował w 1986 r. "Pamiętnikami Adama i Ewy" w Teatrze Telewizji. W 1989 roku zaadaptował i wyreżyserował "Drzewo" Wiesława Myśliwskiego w Teatrze Nowym w Poznaniu.
W latach 1995 - 2000 był dyrektorem artystycznym Teatru Wybrzeże w Gdańsku. Jego ostatnią pracą była "Traviata" na deskach Opery Krakowskiej.
***
Reżyser teatralny i telewizyjny. Urodził się 20 stycznia 1949 roku w Krakowie.
W 1976 roku ukończył Wydział Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. W latach 1995-2000 był dyrektorem artystycznym gdańskiego Teatru Wybrzeże.
Krzysztofa Nazara, choć ukończył reżyserię w szkole filmowej, interesuje przede wszystkim żywy teatr i teatr telewizyjny. W swoim dorobku ma kilkanaście przedstawień teatralnych i dziesięć zrealizowanych dla Teatru Telewizji. Sposób, w jaki Nazar posługuje się kamerą, i w jaki pracuje nad spektaklem przy stole montażowym, każe widzieć w nim jednego z najbardziej oryginalnych twórców telewizyjnych, dla którego mały ekran stał się miejscem pełnej, osobistej wypowiedzi artystycznej. Twórca zamiast Teatr Telewizji woli używać terminu widowisko telewizyjne. To określenie świadczy o stylu jego spektakli. Są dynamiczne, budowane poprzez ruch i dźwięk i nieskrywane emocje aktorów - pisze Monika Mokrzycka-Pokora w portalu culture.pl
W 1989 Nazar zrealizował pierwszy spektakl na scenie - "Drzewo" Wiesława Myśliwskiego w Teatrze Nowym w Poznaniu. Dwa lata później w krakowskim Starym Teatrze wystawił tekst Eugene'a Ionesco "Król umiera czyli ceremonie". W 1992 roku wyreżyserował "Mein Kampf" George'a Taboriego w Teatrze Nowym w Poznaniu, natomiast na scenie Starego Teatru - Molierowskiego "Mizantropa", przedstawienie, w którym główną rolę grał Krzysztof Globisz. Nazar sięgnął w tym spektaklu do źródeł XVII-wiecznego teatru francuskiego, powstającego przy współudziale Jean-Baptiste'a Lully'ego, kompozytora, twórcy m.in. baletów i recytatywu. Stąd w jego spektaklu pojawiła się kombinacja konwencjonalnych gestów, tanecznych póz. Ale to odwołanie się do historii nie służyło wskrzeszeniu dawnego teatru. Nazar kreował odrealniony, nienaturalistyczny świat. W 1994 roku zarejestrował scenicznego Mizantropa dla Teatru Telewizji. Wówczas te układy figur nasuwały recenzentce skojarzenia z biomechaniką Meyerholda
Rok 1993 przyniósł realizację opery "Ubu król" Krzysztofa Pendereckiego wg tekstu Alfreda Jarry'ego w Operze i Operetce Krakowskiej (1993). W 1995 roku Nazar przygotował z kolei w warszawskim Teatrze Powszechnym "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego, starannie zaprojektowaną inscenizację utrzymaną w szaroniebieskich tonach, ze zmieniającą się przestrzenią gry wyznaczaną przez przesuwające się wzdłuż sceny okna i drzwi. W 1996 roku w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku wystawił "Hamleta" Szekspira z Mirosławem Baką w roli tytułowej. W tym monumentalnym spektaklu, chwilami urzekającym kompozycją scen, które przywoływały arcydzieła europejskiego malarstwa, Nazar postawił na odczytanie Hamleta jako tragedii rozgrywającej się w bezwzględnym świecie, którym zawładnęli cynicy. Takim egoistycznym i cynicznym bohaterem okazał się również duński książę. W o rok późniejszych "Pokojówkach" Jeana Geneta (Teatr Wybrzeże w Gdańsku) dokonał interpretacyjnej wolty i usunął z tekstu postać Pani. W ten sposób skomplikował relacje i status dwóch służących. W 1998 roku Nazar powrócił do tematu rozpadającego się świata, ważnego problemu pojawiającego się w jego spektaklach. Tym razem posłużył się tekstem "Marat-Sade" wg Petera Weissa. To przedstawienie w Teatrze Wybrzeże utrzymane było w innej niż jego telewizyjne widowiska poetyce.
Druga połowa lat 90. była przede wszystkim czasem głośnych realizacji Nazara w Teatrze Telewizji. Reżyser przygotował inscenizacje romantycznych tekstów - "Snu srebrnego Salomei" (1994) i "Księdza Marka" (1997) Juliusza Słowackiego. W pierwszym z tych spektakli potrafił oddać barokowy romantyzm Słowackiego, pokazał inscenizację ze starannie dobranymi plenerami, kostiumami, wstrząsającymi obrazami zapadającymi w pamięć:
Poruszająca, pełna aktorskiej ekspresji była także inscenizacja Księdza Marka. Stronę wizualną przedstawienia budowały finałowe sceny rozgrywające się w strugach deszczu i błocie. Ten naturalistyczny obraz podkreślał najważniejsze sensy interpretacji reżysera, dla którego istotniejszy był dramat ludzki niż boska perspektywa utworu Słowackiego.
W 2000 roku Nazar przygotował na gdańskiej scenie "Ryszarda III" Szekspira, ponownie z Baką w roli głównej. Podobnie jak w Hamlecie Nazar zredukował psychologiczny portret postaci - protagoniści poruszali się niemal wyłącznie w kręgu pogardy i nienawiści. Ten zimny, okrutny świat dla jednych był przejmującym obrazem współczesności, inni zarzucali reżyserowi, że pozbawia klasyczny tekst głębszych treści. Zgodnie podkreślano jednak, znaną z poprzednich inscenizacji Nazara, urodę wystudiowanej inscenizacji.
W 2000 roku Nazar wystawił niezbyt dobrze przyjętą "Nie-Boską" komedię Zygmunta Krasińskiego (Stary Teatr w Krakowie, 2000), którą wielu kryrtyków uznało za artystyczną porażkę twórcy. Dwa lata później powrócił do Geneta i "Pokojówek", tym razem w poznańskim Teatrze Nowym (2002). Na olsztyńskiej scenie Teatru im. Stefana Jaracza wystawił "Płatonowa" Antoniego Czechowa (2005) - umiejętnie, rytmicznie poprowadzone widowisko o miłości i podłości. Ostatnio pracował na scenach operowych. W Operze Krakowskiej zainscenizował "Damę pikową" Piotra Czajkowskiego (2008), natomiast na deskach Opery Nova w Bydgoszczy pokazał znakomity aktorsko, wykorzystujący hollywoodzkie wzorce, pełen werwy, lekki i jednocześnie refleksyjny "Napój miłosny" Gaetano Donizettiego (2009)."W Operze Nova w Bydgoszczy" - pisał Jacek Marczyński - "siedzimy niemal jak w kinie, oglądając współczesną historię rozgrywającą się pod niebem Toskanii " ("Rzeczpospolita" 2009, nr 92).
Krzysztof Nazar jest także autorem tomu prozy "Laska pana Oramusa" (2004).
Na zdjęciu: Krzysztof Nazar na planie "Księdza Marka", 1997 r.
