Artykuły

Co zrobić, żeby w przyszłym okresie finansowania, Polska aktywniej i skuteczniej ubiegała się o unijne pieniądze na realizację międzynarodowych projektów kulturalnych? Na te i inne pytania odpowiada Anna Hieropolitańska z Punktu Kontaktowego ds. Kultury, który we współpracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zrealizował badanie.

W badaniu "Kultura do.finansowania" udział wzięły przede wszystkim organizacje pozarządowe (52%) i instytucje publiczne (38%) działające na terenie Polski (71%), które jako główną dziedzinę działalności wskazują dziedzictwo kulturowe (22%), muzykę (19%), teatr (15%), sztuki wizualne (12%) i literaturę (10%). Jak radzą sobie w pozyskiwaniu środków europejskich? Co zrobić, żeby w przyszłym okresie finansowania, Polska aktywniej i skuteczniej ubiegała się o unijne pieniądze na realizację międzynarodowych projektów kulturalnych? Na te i inne pytania odpowiada Anna Hieropolitańska z Punktu Kontaktowego ds. Kultury, który we współpracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zrealizował badanie.

Badanie "Kultura do.finansowania" - skąd ten pomysł?

- Zaczynamy podsumowanie edycji 2007-2013 Programu Kultura i przygotowujemy się na planowany w latach 2014-2020 nowy program unijny "Kreatywna Europa" dla sektora kultury i kreatywnego. Dlatego postanowiliśmy sprawdzić, czy polskie instytucje i organizacje w pełni wykorzystują możliwości, jakie dają im unijne dotacje, czy i jakie przeszkody stoją na drodze do pozyskiwania dotacji oraz jak możemy pomóc wnioskodawcom w poznaniu możliwości i skutecznym aplikowaniu o granty na tzw. miękkie projekty kulturalne.

Jak polskie instytucje radzą sobie na arenie międzynarodowej?

57% instytucji przyznaje, że działa międzynarodowo i współpracuje z partnerami z innych krajów.

- Współpraca ta polega przede wszystkim na organizacji wspólnych wydarzeń (50%), a także wymianie artystów i pracowników (26%) oraz wymianie dzieł i kolekcji (12%). Polskie instytucje kulturalne mają już duże doświadczenie w pozyskiwaniu grantów w różnych programach. Obserwujemy rosnące zainteresowanie dotacjami oraz coraz mniejsze obawy przed unijnymi procedurami. Na uwagę zasługuje przynależność polskich instytucji do międzynarodowych sieci kulturalnych, które będą miały duże znaczenie w programie Kreatywna Europa. Problemem nadal jednak jest brak zasobów ludzkich i środków finansowych, a także pewnych praktycznych umiejętności. W 70% instytucji pozyskiwaniem środków na działalność zajmuje się osoba, która zajmuje inne stanowisko, a pozyskiwanie środków jest jej dodatkowym zajęciem, w 20% nie jest to nikt konkretny (pozyskiwaniem środków zajmuje się tym ten, kto ma akurat czas), tylko w 10% instytucji jest osoba specjalnie zatrudniona do tego celu.

Z których źródeł finansowania korzystają polskie instytucje?

- 80% instytucji pozyskiwała zewnętrzne środki na swoją działalność w ciągu ostatniego roku, głównie ze źródeł samorządowych (29%), od osób indywidualnych (21%), od instytucji rządowych (20%), od firm (19%) i ze źródeł międzynarodowych (11%). Jako główne źródło finansowania działalności, instytucje i organizacje najczęściej wskazywały fundusze Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (23%) i samorządowe, a także Program Operacyjny Fundusz Inicjatyw Obywatelskich (8%), Instytut Adama Mickiewicza (4%) i Program Młodzież w Działaniu (4%).

Jak został oceniony Program Kultura?

- Program Kultura jest znany 90% ankietowanych, którzy na pytanie co jest, ich zdaniem, najtrudniejsze w Programie odpowiedzieli w większości, że zebranie środków na tzw. wkład własny (34 proc.). Program Kultura wymaga 50 proc. finansowego wkładu własnego. Jest on trudny do zdobycia tym bardziej, że na etapie wypełniania wniosku, nie ma pewności otrzymania grantu a w związku z harmonogramem Programu projekt wymaga planowania z dużym wyprzedzeniem. Trudne jest też, jak ocenili ankietowani - znalezienie współorganizatorów (32 proc.), dopasowanie projektu (14 proc.), wypełnienie wniosku (7 proc.) i rozliczenie projektu (7 proc.).

Czy wiadomo już, jaki kształt przyjmie nowy program Kreatywna Europa?

- W zapowiedzi programu Kreatywna Europa na lata 2014-2020 nacisk położony jest, podobnie jak w Programie Kultura, na nawiązywanie i rozwijanie współpracy międzynarodowej. Działania, jakie będzie dofinansowywał program to przede wszystkim projekty współpracy oraz działalność w ramach sieci. Warto podkreślić, ze polscy operatorzy kulturalni mają jeszcze szansę na pozyskanie dotacji z Programu Kultura. Jego obecna edycja właśnie dobiega końca, w 2013 roku będzie można jeszcze starać się o dofinansowanie z dwóch obszarów: "Projekty tłumaczeń literackich" (termin naboru mija 3 lutego 2013) i "Projekty współpracy z krajami trzecimi" (termin naboru mija 3 maja 2013). Badanie "Kultura do.finansowania" pokazuje, że polscy operatorzy kulturalni mają bardzo duży potencjał do tego, aby intensywniej i skuteczniej korzystać programów unijnych skierowanych do sektora kultury. Jednak nadal są zbyt bierni w poszukiwaniu partnerów zagranicznych i nawiązywaniu trwałej współpracy. Aby to zmienić powinni wykazać się większą aktywnością oraz dostrzec możliwości pozyskiwania dodatkowych środków na swoją działalność.