Sułkowski
Cóż jeszcze powiedzieć można nowego o Stefanie Żeromskim? To, że stanowi on całą epokę w naszej literaturze, że na jego książkach wychowały się pokolenia Polaków, że nikt jak on nie umiał budzić tak gorących wzruszeń w sercach czytelników, nikt poza nim nie miał takiej władzy wstrząsania sumieniami i uczuciami ludzi...
Żeromski budził miłość i nienawiść, nigdy obojętność. Ból i najgłębsze, najżarliwsze współczucie dla wydziedziczonych mas, niezwykła wprost wrażliwość na krzywdę społeczną połączyły się u tego pisarza z żywiołowym talentem i olbrzymią pracą umysłu i serca.
Widać to wyraźnie w "Sułkowskim", dramacie napisanym w roku 1910, a zawierającym krytykę napoleońskiego mitu. Bonaparte w konfrontacji z genialnym i szlachetnym rewolucjonistą Sułkowskim traci swą wielkość, stacza się do roli zdrajcy młodzieńczych ideałów, tłumiciela wolności.
Również sprawa chłopskiej i żołnierskiej krzywdy widoczna jest w tej sztuce w całej ostrości i grozie. Osoba Sułkowskiego, niezłomnego jakobina i republikanina, magnata, który marzy o obdarowaniu chłopów ziemią i zniesieniu poddaństwa w ojczyźnie wyzwolonej siłą bagnetów powiększa o jeszcze jeden piękny portret galerię samotnych bohaterów Żeromskiego, jego błędnych, polskich rycerzy.
Prapremiera "Sułkowskiego" miała miejsce w Teatrze Polskim w roku 1917, ale od tego czasu sztuka ta była dość rzadko grywana, jest bowiem bardzo trudna do scenicznej realizacji.
Mimo to jednak do historii polskiego teatru przeszły niektóre jej głośne inscenizacje, np. ta przedwojenna, w której Sułkowskiego grał Osterwa, czy też już powojenna, Schillerowska, z Andrzejem Szczepkowskim w głównej roli.
W spektaklu telewizyjnym, który zobaczymy dziś na małym ekranie, Sułkowskiego kreuje Marek Kondrat, a partnerują mu takie "tuzy" polskiej sceny jak: Zbigniew Zapasiewicz, Zdzisław Mrozowski. Mieczysław Voit i Gustaw Lutkiewicz.
Reżyserem przedstawiania jest Tadeusz Junak, młody twórca, który dał się już przecież poznać telewidzom zarówno jako autor kilku udanych filmów telewizyjnych (np."Próba ciśnienia") jak i spektakli Teatru TV (np. "Obłomow").
W "Sułkowskim" Junak położył przede wszystkim nacisk na wątek dotyczący postawy głównego bohatera, starając się maksymalnie prawdziwie ukazać jego psychologiczna sylwetkę.
