Martwa królowa
Henry de Montherlant, współczesny znakomity i sławny powieściopisarz i dramaturg francuski, sięgnął w "Martwej królowej" (1942 r) po temat z historii Portugalii czternastego wieku. Temat ten zbliżający się swoimi emocjonalnymi walorami do dziejów Tristana i Izoldy, opromieniony literacką legendą, przemawia dużą siłą dramatyzmu. Z przyzwolenia króla Portugalii zostaje oto zgładzona morganatyczna żona następcy tronu. W starciu się różnych racji i postaw zwycięża ostatecznie, acz nie bez oporów króla, grupa dworzan i doradców, obawiających się uzyskania przez Inez i jej bliskich zbyt dużych wpływów. Po latach Pedro, już król Portugalii, pomścił okrutnie śmierć swej ukochanej, skazawszy na śmierć w męczarniach jej morderców, a Inez ogłosił królową. Ciało jej, przebrane w koronacyjne szaty, kazał osadzić na tronie i wszystkie panom złożyć hołd jako panującej.
Montherlant osnuł na tych wydarzeniach dramat o wielkich namiętnościach i konfliktach uczuć i racji stanu. Pozostając w zasadzie wierny historycznemu przekazowi, na plan pierwszy wysunął postać króla, który w sztuce nosi imię Ferrante. "Martwa królowa" jest przede wszystkim dramatem jego królewskich racji i człowieczego sumienia, miłości ojcowskiej i dumy władcy. Stawką w tej grze króla z samym sobą jest wartość najwyższa: ludzkie życie. I to właśnie nadaje sztuce niezwykłe napięcie i siłę dramatyczną.
