Warszawa. Spektakle dla niewidomych
Audiodeskrypcje dla niewidomych i ekrany z tekstem dla niesłyszących - do ich potrzeb ratusz przystosuje wszystkie teatry - pisze Wojciech Karpieszuk w Gazecie Wyborczej - Stołecznej.
Cisza i ciemność? Nie w stołecznym teatrze. Audiodeskrypcje dla niewidomych i ekrany z tekstem dla niesłyszących - do ich potrzeb ratusz przystosuje wszystkie teatry. - Staramy się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury, byłby wstyd, gdybyśmy zamykali się na osoby niepełnosprawne sensorycznie - mówi Iza Natasza Czapska z miejskiego biura kultury. Właśnie zaczął się pilotażowy program "Kultura bez barier". Chodzi o to, by teatry, ale też muzea, otworzyły się na osoby niewidome, niesłyszące i głuchoniewidome. - Dyrektorzy teatrów mówią: "Mamy dla niepełnosprawnych platformę przy schodach" - opowiada Iza Natasza Czapska. - Ale kiedy pytam o osoby np. niewidome, to czasami słyszę: "Nie wiem, jak mógłbym im pomóc". A te przeszkody też są do przezwyciężenia.
Lektor mówi, co widać
Jak to zrobić, wie Fundacja Dzieciom "Zdążyć z Pomocą". Od kilku lat prowadzi projekt "Poza ciszą i ciemnością". Polega on na przystosowaniu sztuk teatralnych do potrzeb widzów niepełnosprawnych sensorycznie. Np. dla osób niewidomych przygotowana jest audiodeskrypcja. Przeszkolony lektor opisuje scenografię, kostiumy, ruch aktorów. Osoby głuche czytają dialogi na specjalnych ekranach.
- Przez dwa lata próbowaliśmy zainteresować tym projektem teatry. Mieliśmy na to różne dotacje, ale spotkaliśmy się z niezrozumieniem - mówi Anna Zórawska z fundacji. Udało jej się namówić do współpracy Teatr Narodowy (sztuki dla niewidomych i głuchych raz w miesiącu) i Teatr Konsekwentny (przedstawienia są tłumaczone na język migowy). Pojedyncze spektakle odbyły się też w Rampie. - Osoby niepełnosprawne czekają jednak na więcej - mówi Anna Zórawska. - To bardzo wdzięczna publiczność. Najbardziej mnie cieszy, kiedy zaczynają krytykować jakąś sztukę i mówią, co im się podoba, a co nie.
Dyrektorzy do raportu
W tej sprawie miejscy urzędnicy spotkali się właśnie z przedstawicielami teatrów. - Zależało nam, by przyszły osoby podejmujące decyzje. Chcieliśmy im pokazać, w czym tkwi problem - mówi Iza Natasza Czapska. - Było ok. 40 dyrektorów teatrów i reprezentanci Muzeum Historii Żydów Polskich - cieszy się z zainteresowania Anna Zórawska. Plan jest taki: do końca roku mają być przygotowane trzy spektakle zgodnie z potrzebami osób niewidomych i niesłyszących. - Koszt lektora to ok. 300 zł za przedstawienie. Nie jest to wygórowana stawka - uważa Irena Chmiel, wicedyrektorka miejskiego biura polityki społecznej, które też jest zaangażowane w projekt. - Lektor nie jest nagrany, tylko na żywo opisuje to, co się dzieje na scenie. Nie może zakłócać dialogów - dodaje. Powstaną też raporty z sugestiami, co i jak należy poprawić w teatrach. - Tak by osoby niewidome pokonały ciemność, a niesłyszące ciszę - mówi Anna Zórawska. Dla dyrektorów teatrów odbędą się dwudniowe szkolenia z tej problematyki.
Jest dyskryminacja
- To jest misja - podkreśla Aldona Machnowska-Góra z Teatru Konsekwentnego, współautorka projektu. - Czuję, że udało nam się otworzyć furtkę. Zorganizowaliśmy spotkanie dla niemal wszystkich dyrektorów teatrów w Warszawie. Jest spora szansa, że nie skończy się na pilotażu.
Pomysłodawcy stawiają też sobie za cel dotarcie do samych zainteresowanych, czyli osób niepełnosprawnych, i przekonanie ich, że teatry, galerie, muzea to miejsca jak najbardziej dla nich. Chcą połączyć siły z Instytutem Teatralnym, który ostatnio sprawdzał dostępność teatrów dla widzów poruszających się na wózkach.
- Placówki kultury powinny być otwarte dla wszystkich - podkreśla Anna Woźniak-Szymańska, prezes Polskiego Związku Niewidomych. - Teraz przeprowadza się pojedyncze projekty, a ja i tysiące innych niepełnosprawnych czujemy się dyskryminowani z powodu ograniczonego dostępu do dóbr kultury.
