Artykuły

Na scenie rzeszowskiego Teatru im. Wandy Siemaszkowej nie dzieje się tak wiele, jak wokół niej. Wicemarszałek od kultury do kamer powiedziała, że teatr jest prowincjonalny, dyrektor odszczeknął się jej w płatnym ogłoszeniu. Na domiar wszystkiego w placówce węszy prokurator

- Nie powiem, że nie jestem emocjonalna, bo jestem. Emocjonalnie wypowiadam swoje myśli. Ale gdybym dzisiaj jeszcze raz stanęła przed kamerą, to powtórzyłabym to samo słowo. Nie zamierzam się go wypierać - wicemarszałek Anna Kowalska odpowiedzialna w województwie podkarpackim za kulturę musi się tłumaczyć za słowo, która parę dni temu wypowiedziała do telewizyjnych "Aktualności".

Za słowo, które ubodło Przemysława Tejkowskiego, dyrektora Teatru im. Siemaszkowej w Rzeszowie. Do takiego stopnia, że Tejkowski wykupił w gazetach reklamę. A precyzyjnie "List otwarty" do wicemarszałek Kowalskiej.

Kowalska bowiem kilka dni temu w telewizji powiedziała, że teatr, którym Tejkowski kieruje, jest "prowincjonalny". Dyrektor, długo się nie namyślając, w płatnym ogłoszeniu stwierdził, że pani wicemarszałek wyraża "kontrowersyjną i krzywdzącą" opinię. Opublikował je w trzech lokalnych gazetach, zapłaci za to teatr.

- Ponieważ wypowiadam się w imieniu tej instytucji, a nie w swoim prywatnym - tłumaczy Tejkowski. Ale kwoty nie chce zdradzić.

"Stawia w dziwnym świetle współpracujących z nami realizatorów (m.in. z Warszawy, Krakowa, Barcelony, Łodzi czy Wrocławia), może narazić nas na odwrócenie się od nas publiczności, a także naszych donatorów i instytucji z nami współpracujących, a w efekcie działanie takie może stać się działaniem na szkodę jednostki" - pisze Tejkowski do Kowalskiej.

Pisze też, że dzięki wysiłkowi całego zespołu teatru jego sytuacja jest "nadzwyczaj korzystna", a o tym ma świadczyć to, że "liczba chętnych do obcowania z Melpomeną przewyższa liczbę biletów". Tejkowski przypomina, że kilka przedstawień nagrodzono i zrefundowano. A i plany są, bo aktorzy teatru mają się pokazać w Londynie, we Lwowie, a emisją przedstawień to nawet ostatnio zainteresowanie wyraziła TVP Kultura.

Skoro jest tak dobrze, to dlaczego jest tak źle? - to pytanie krąży po teatrze niczym aktorzy przebierający się w garderobach. Sam Tejkowski nie chce rozwinąć myśli, które zawarł w liście do pani wicemarszałek.

- W liście jest wszystko, co mam w tej sprawie powiedzenia. Rozdrapywanie tego będzie robieniem bajzlu w mieście. Nie chcę tego - tłumaczy.

Podobno do teatru dzwonią nauczyciele i pytają: - Czy dzieci prowadzimy do prowincjonalnego teatru?

- Każdemu wolno pisać listy - mówi niewzruszona Anna Kowalska. - Dziwię się natomiast, że pan dyrektor ma ochotę rozmawiać poprzez media - dodaje.

Rzeszowski teatr podlega urzędowi marszałkowskiemu. To od zarządu województwa zależy, kto stoi na czele teatru. Zarząd doszedł do wniosku, że czas Tejkowskiego się skończył. Na początku roku rozesłał prośbę o opinię na temat dyrektora do ZASP-u, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i związków zawodowych w teatrze. Opinie są konieczne, aby rozpocząć procedury odwoławcze.

Do urzędu marszałkowskiego dotarły już dwie: związków zawodowych i ZASP-u. - Są takie "okrągłe". I pochwalany jest w nich dyrektor Tejkowski, ale są też krytyczne uwagi pod jego adresem. Nie ma w nich zdania, że Tejkowskiego należy odwołać albo zostawić - twierdzi Wiesław Bek, rzecznik marszałka podkarpackiego.

Opinia ministra kultury ma dotrzeć do końca miesiąca. Zresztą zarząd nie musi ich brać pod uwagę, chodzi o dochowanie formalności odwoławczych.

O tym, że dni Tejkowskiego na stanowisku dyrektora rzeszowskiego teatru są policzone, było wiadomo po ostatnich wyborach samorządowych, gdy władzę w województwie przejęła koalicja PO-PSL-SLD. Tejkowski dostał dyrektorski fotel w teatrze w 2007 r. za rządów PiS-u. Partia Jarosława Kaczyńskiego zawdzięczała mu spoty wyborcze, jakie dla niej robił w kampanii wyborczej.

Tejkowski w zeszłym roku miał przerwę w teatrze. Przez osiem miesięcy był w zarządzie TVP. W "Siemaszce" wziął na ten czas bezpłatny urlop. Zastępował go Waldemar Matuszewski, którego Tejkowski po swoim powrocie zaczął ciągać do prokuratury. Ale do tego jeszcze wrócimy.

Kolejną odsłoną konfliktu na linii dyrektor - zarząd województwa jest wspomniany "prowincjonalizm" teatru. - Prowincjonalny to wcale nie gorszy - tłumaczy wicemarszałek Kowalska sens słowa. - Teatr musi robić więcej niż dotychczas. Musi korzystać z tego, co jest dookoła nas. A więc muszą przyjeżdżać znani reżyserzy bądź wystawiać sztuki nie z literatury szkolnej. Wtedy publiczność naprawdę będzie zadowolona - uważa Kowalska.

Słowo "prowincjonalizm" w kontekście rzeszowskiego teatru padło już wcześniej. Dotarliśmy do listu, jaki już w styczniu do zarządu województwa wysłał Ireneusz Janiszewski, dyrektor teatru na warszawskiej Pradze, który śledzi poczynania swoich kolegów w Rzeszowie. Janiszewskiego wcale nie dziwi, że Tejkowskiego planuje się wyrzucić.

"Ta instytucja [ Siemaszka" - przyp. red.] w zasadzie nie jest widoczna na kulturalnej mapie Polski" - pisze Janiszewski. "Od instytucji kultury oczekuje się, że nie tylko będzie spełniać potrzeby widzów w dostępie do wydarzeń kulturalnych, ale również będzie budować wizerunek regionu, spełnić funkcje promocyjne, edukacyjne, a także kształtować życie kulturalne, że będzie miała w nim swój udział" - czytamy dalej.

Janiszewski pisze, że w ciągu ostatniego roku w teatrze w Rzeszowie był kilka razy. Zachwycił się ładnym obiektem.

"Jednak proszę mi wybaczyć - zobaczyłem Teatr taki, który w środowisku określa się mianem: prowincjonalny. Pod względem artystycznym rzeszowski teatr nie może w żaden sposób konkurować nawet z teatrami mniejszych ośrodków. (...) Teatr nie jest prowadzony nowocześnie. Nie jest instytucją kultury skupiającą środowiska kulturalne miasta i regionu. Nie prowadzi koniecznej już w dzisiejszych czasach edukacji teatralnej. (....) Teatr w Rzeszowie jest również zamknięty na młodych, zdolnych twórców. Repertuar Teatru stanowi bezpieczną średnią" - nie zostawia suchej nitki na "Siemaszce" Ireneusz Janiszewski.

Swój list kończy stwierdzeniem, że "może warto zaryzykować zmiany, które poprawią sytuację Teatru w Rzeszowie".

Dla "Gazety" Janiszewski mówi: - Teatr w Rzeszowie jest instytucją z niewykorzystanym potencjałem i niewątpliwie twórczy ferment, nowy artystyczny impuls nie zaszkodziłby tej instytucji. Prowincjonalność instytucji kultury to również brak wyrazistości, zgoda na artystyczną przeciętność. Taka właśnie postawa jest niewiarą w publiczność i traktowaniem jej jako prowincjonalną.

Na domiar wszystkiego w teatrze zaczęła się kontrola urzędu marszałkowskiego. To efekt doniesienia, jakie Przemysław Tejkowski 3 lutego wysłał do prokuratury. Twierdzi, że jego poprzednik Waldemar Matuszewski narobił długów w teatrze.

Ale czy podejrzenia Tejkowskiego mają pokrycie w faktach? Prokuratura jeszcze nie wie. - Do końca miesiąca podejmiemy decyzję, czy śledztwo zostanie wszczęte - mówi Łukasz Harpula z Prokuratury Rejonowej dla miasta Rzeszów.

A władze województwa ani myślą łajać Anny Kowalskiej za nazwanie teatru "prowincjonalnym". - List pana Tejkowskiego jest grą obliczoną na zachowanie stanowiska. Wiadomo, że jest on aktorem. Akt sceniczny przeniósł do życia publicznego - ocenia Wiesław Bek.