Artykuły

Komedia Niccodemiego "Gałganek," grana przez kilka dni w "Ognisku" przez zespół Teatru Aktora, należy do tego sentymentalnego rodzaju literatury, która wciąż jeszcze podbija publiczność łatwymi kontrastami zła i dobra, grzechu i cnoty. Pokutuje w tej sztuczce voltaire'owska wiara w świętość prostaczków z jednoczesną pogardą dla starej, przeżywającej się moralności warstw tak zwanych wyższych.

Ideę tę unaocznić ma kontrast między prawdomówną, prostoduszną, nieskażoną "miazmatami" kultury, dziewczyniną z ulicy, a całym tym światem i półświatkiem ludzi "cywilizowanych."

Gałganek - dziecko ulicy - nie oszukuje, nie kradnie, kocha szczerze i bezinteresownie, ma wielkie poczucie godności własnej, kulturę i głębię uczuć.

Na "cywilizacji" natomiast nie zostawia autor suchej nitki. Kobiety "cywilizowane" są jędze i żmije, zdradzają mężów bez skrupułów, od kochanków żądają tylko pieniędzy i nic więcej, nie mają litości dla biedy, nie mogą zrozumieć, czym jest szlachetna prostota. Mężczyźni to lubieżnicy i bezideowe groszoroby. Życie rodzinne - to pasmo kłótni i zdrad obustronnych.

Gałganek staje się dla autora sztandarem buntu przeciw środowisku. Sztandar jest bardzo biały, środowisko - bardzo czarne, jak w każdym obrazku, malowanym techniką kontrastową. Gdyby wierzyć w prawdę psychologiczną i życiową tego obrazka, trzeba by dojść do przekonania, że najlepszą szkołą obyczaju i charakteru jest nędza i ulica wielkiego miasta, a najlepszą szkołą deprawacji - bogaty dom burżujski.

Grali: Weronika Lechówna (piękne dziecko ulicy), Eugenia Magierówna (kochanka-jędza), Irena Paczoska (kusicielka niewierna żona); Stefan Laskowski (zdradzany i usiłujący zdradzać mąż), Antoni Trzaskowski (kelner), Wojciech Wojtecki (grzesznik, sprowadzony na drogę cnoty przez Gałganka).

Reżyseria Wojchiecha Wojteckiego.

Dekoracje J. Smosarskiego.

[data publikacji artykułu nieznana]