Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego
Teatr został otwarty w siedzibie Teatru Nowości, przy ulicy Daniłowiczowskiej, później Hipotecznej 8. Był projektowany jako placówka dla mas. Publiczność robotnicza, inteligencka, która do niedawna odwiedzała Teatr Praski, otrzymała swoją scenę w lewobrzeżnej Warszawie.
Bolesław Gorczyński, jeden z najlepszych znawców teatru, organizator scen w Warszawie i Łodzi, pod auspicjami stołecznego magistratu, zorganizował zespół, przygotował repertuar, przeprowadził remont unowocześniając scenę. Pracami technicznymi kierował Stanisław Jasieński, pracami malarskimi Kałużyński).
Premiera Królowej Korony Polskiej Stanisława Wyspiańskiego, rozpoczynająca historię teatru, zgromadziła przedstawicieli najwyższych władz. Wśród widzów zasiadł Józef Piłsudski, co świadczyło o istotnej roli kulturotwórczej Teatru Bogusławskiego i nadziejach z nim związanych. Omawiając kolejne propozycje teatru, wskazywano na ścisły związek z ideami teatru publicznego, które łączono z patronem sceny, Wojciechem Bogusławskim.
Bolesław Gorczyński przyjął wyzwanie tworzenia wartościowego repertuaru, w którym dominować miały polskie dramaty, również współczesne, realizowane na wysokim poziomie. Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Aleksander Fredro, Gabriela Zapolska, ale również Stefan Żeromski, M. Weronicz, Maria Morozowicz-Szczepkowska, Walery Jastrzębiec pojawiali się na afiszach teatru.
Zespół aktorski przeszedł w znacznej części z teatru Praskiego, a uzupełniły go nowe siły związane z teatrami: Rozmaitości, Polskim i Małym. Gościnne role Konrada w Dziadach i Kordiana w dramacie Słowackiego zagrał Józef Węgrzyn. Mieczysław Frenkiel pojawił się w repertuarze fredrowskim. Wincenty Drabik dbał o wysoki poziom scenografii do wystawianych przedstawień, a ich nowatorstwo podkreślano w kolejnych recenzjach.
Teatr Bogusławskiego, inaczej niż czołowe sceny Rozmaitości i Polskiego, uczcił pamięć zmarłych w tamtym czasie istotnych dramatopisarzy epoki modernizmu: Gabrieli Zapolskiej i Jana Augusta Kisielewskiego.
Mimo braku popularnych fars francuskich, frekwencja teatru była wysoka. Jednak scena przynosiła spory deficyt. W porównaniu z konkurencyjnymi Rozmaitościami, był on niewielki, a i efektywność działania znacznie większa. Mimo to, magistrat szukając oszczędności poświęcił dobrze działającą scenę dla mas, na rzecz mieszczańskiego w gruncie rzeczy teatru, który za rok zmieni nazwę na Narodowy. Nie pomogła batalia prasowa, którą stoczyli krytycy i publicyści, walcząc o utrzymanie teatru.
Idea teatru dla szerokiej publiczności powróci rok później, kiedy przy Daniłowiczowskiej powstanie kolejny Teatr im. Bogusławskiego, tym razem pod kierunkiem Leona Schillera i Aleksandra Zelwerowicza. Chociaż żywot tej sceny będzie równie krótki, to ona przejdzie do historii.
Ewa Hevelke (2018)
Bibliografia:
- Jan Lorentowicz, Teatry w stolicy i inne artykuły, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, 1969
- Barbara Berger Teatr im Bogusławskiego za dyr B. Gorczyńskiego (1921-1923), praca magisterska pod kier. prof. Tadeusza Siverta, Wydział Filologii Polskiej i Słowiańskiej UW, Warszawa 1970. [W zbiorach: Dokumentacji Teatralnej Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk sygn MT ]
- Edward Krasiński, Warszawskie sceny 1918–1939, P.I.W., Warszawa 1976
Sezon: 1921 / 1922
