Maria Dowmunt
DOWMUNT Maria, właśc. M. Junczys (22 VIII 1875 Płock - po 1950 Bydgoszcz), aktorka, śpiewaczka. Była córką Teodora i Pauliny, żoną Mieczysława Dowmunta, właśc. Junczysa (zob. t. 1). Według jej własnych wspomnień po ukończeniu dwóch klas gimn., uczyła się w szkole dram. a w 1902 rozpoczęła pracę na scenie. W 1902-03 występowała w Lublinie pod dyr. H. Morozowicza; w sez. 1907/08 tamże w zespole J. Myszkowskiego; od października 1908 do stycznia 1909 w Kaliszu w zespole pn. Operetka Polska pod dyr. J. Zakrzewskiego, a nast. W. Adlera i H. Lasockiego; w sez. 1912/13 w Lublinie a latem (maj-lipiec) 1913 w Wilnie w T. Polskim w Ogrodzie Pobernardyńskim pod dyr. J. Strycharskiego; w sez. 1913/14 w T. Polskim w Poznaniu, 1914/15 w T. Polskim w Warszawie. W 1920 grała rolę Miecznikowej w pol. filmie "Czaty". W 1921 występowała w t. Czarny Kot w Warszawie. Następnie przez dłuższy czas działała w Wilnie, gdzie w 1922-27 występowała w zespole operetki, gł. w T. Wielkim. Latem 1926 krótko występowała w T. Nowości w Warszawie; w 1927 znowu była w tym zespole i wraz z nim w sierpniu t.r gościnnie występowała w T. Miejskim w Krakowie, a w sez. 1927/28 nadal w warsz. T. Nowości. Możliwe, że występowała w 1933 w t. Nowy Lotos w Warszawie, ale jest to wiadomość niepewna. W sez. 1938/39 grała w T. Ziemi Pomorskiej w Toruniu. Po II wojnie świat. występowała w sez. 1945/46 w T. Miejskim w Białymstoku, gdzie w 1946 obchodziła jubileusz czterdziestolecia pracy na scenie. W sez. 1946/47 grała w Woj. T. Objazdowym w Ełku, nast. znowu w Białymstoku. Od 1 IX 1949 nie występowała na scenie. Mieszkała najpierw w Białymstoku, a od 1950 w Bydgoszczy. Występowała najczęściej w operetkach (niekiedy także w rewiach), m.in. jako: Flora ("Targ na dziewczęta"), Delfina ("Cnotliwa Zuzanna"), Marta ("Piękna Rizetta"), Wirginia ("Królowa kinematografu"), Księżna Cuddestein ("Hrabina Marica"); grała też w komediach, np. Panią Verdieres ("Ładna historia"), Wyrwasińską ("Życie jest skomplikowane"). Po II wojnie świat. grała w Białymstoku m.in. Tadrachową ("Moralność pani Dulskiej"), Matyldę ("Nadzieja").
Bibl.: Hist. filmu t. 1; Kaszyński: Teatralia s. 588; Kwaskowski s. 319; Sempoliński: Wielcy artyści; 75 lat T. Pol. w Poznaniu s. 397; Ekran i Scena 1923 nr 6; Kur. Litew. 1913 nr 105, 113, 118, 130, 149; Kur. Warsz. 1921 nr 70, 1927 nr 283, 1928 nr 24, 135, 1933 nr 89; Świat Teatr. 1912 nr 3; Afisze i programy, IS PAN, MTWarszawa; Akta, ZASP; Straus: Repertuar 1914-15.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
