Osoby

KORDOWSKI Jerzy Michał, pseud. Jur Dowski (2 XI 1893 Warszawa - 1 V 1966 Skolimów k. Warszawy), aktor, reżyser. Był synem Józefa K. i Zofii z Zaliwskich, bratem aktora Stefana Kordo-wskiego (zob. t. 1), mężem Zofii Wierzejskiej (zob. 1). W 1910 ukończył gimn. w Częstochowie; nast. pracował jako pisarz na Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. W 1914 ukończył Szkołę Aplikacyjną w Warszawie, nast. służył w wojsku ros.; zdemobi­lizowany w 1915 z powodu słabego wzroku. Pra­cował jako urzędnik tow. ubezpieczeniowego w Ki­jowie, potem w Mińsku Litewskim, gdzie w 1917 zaangażował się do T. Polskiego pod kier. B. Skąpskiego. W 1918 wrócił do Warszawy; pocz. wy­stępował w t. objazdowym, potem w t. Mozaika przy ul. Mokotowskiej i z nim wyruszył w marcu 1919 na objazd Wielkopolski. Jesienią 1919 grał w Wilnie (m.in. Księdza w "Weselu"), w 1920 w Woj­skowym T. Objazdowym pod kier. B. Oranowskiego. W sez. 1920/21 i 1922/23-1923/24 należał do zespołu T. Narodowego w Toruniu (w sez. 1922/23 jako Jur Dowski), w 1924-32 był w zespole T. Polskiego w Poznaniu. W 1932-35 grał w lwow. T. Miejskich, w sez. 1935/36 w T. Polskim w Katowicach, później w Warszawie: w sez. 1936/37 w T. Letnim, 1937/38-1938/39 w T. Polskim. W 1938 brał też udział w przedstawieniach Warsztatu Teatralnego PIST-u. W okresie międzywojennym grał m.in. Marcelego Stęporka ("W małym dworku"), Czeremere ("Twardowski na Krzemionkach"), Doktora ("Papierowy kochanek"), Błażeja ("Gwałtu, co się dzie­je"), Benedykta ("Stare wino"), Truffaldina ("Turandot"), Jaśka ("Niespodzianka"), Collinsa ("Nowa umowa mał­żeńska"). Od 1939 przebywał we Lwowie, gdzie w 1939-41 i 1944 grał w Polskim T. Dramatycznym; w czasie okupacji niem. pracował jako robotnik. Z zespołem t. lwow. repatriował się w 1945 do Ka­towic i w sez. 1945/46 grał w T. Śląskim. Na sez. 1946/47 przeniósł się do Miejskich T. Dramatycz­nych w Krakowie, w 1947/48 był w T. Polskim w Bydgoszczy, a od sez. 1948/49 do przejścia na emeryturę w 1964 pracował jako aktor i reżyser w T. Polskim w Poznaniu; od 1 III do 1 V 1951 po odejściu W. Horzycy, wraz z S. Orzechowskim i T. Muskatem kierował teatrem. Ostatnie lata życia spędził w Schronisku Artystów Weteranów Scen Pol. w Skolimowie.
Był cenionym aktorem, chwalonym w recenzjach za znakomity warsztat i kulturę sceniczną. W 1. powojennych grał m.in. Księdza i Ojca ("Wesele"), Sędziego ("W małym domku"), Fujarkiewicza ("Dom otwarty"), Kaleba ("Świerszcz za kominem"), Pankracego ("Pieczary Salamanki"), Aleksandrowa ("Ży­wy trup"), Pawła z Przemankowa ("Ziemia rozdarta"), Dyndalskiego ("Zemsta"), Dulskiego ("Moralność pani Dulskiej"), Karhana ("Brygada szlifierza Karhana"), Curry'ego ("Zaklinacz deszczu"), Paprikidesa ("Osioł i cień"). Reżyserował b. rzadko, gł. na scenie objazdowej w Poznaniu, m.in. "Sześć godzin cie­mności" (1953). Występował także w filmach pol­skich.
Bibl.: Almanach 1965/66; Csató: Interpretacje; Czachowska: Zapolska; Danowicz: Ujarzmianie Melpomeny; Dąbrowski: Na deskach t. 1; Hist. filmu t. 2; Iwaszkiewicz: T. Polski; Kwaskowski; Linert: T. Śląski (il.); Nawrat: Repertuar; Osiński: Repertuar; Sobański: Teatr Pol. na Śląsku; Stoko­wa: Wyspiański; Trzechlecie T. N. w Toruniu; Sto lat Starego Teatru; Kur. Warsz. 1924 nr 342, 343, 1932 nr 329, 1936 nr 236, 256, 332, 1937 nr 67, 109, 150, 1938 nr 138, 157, 279, 1939 nr 41; Pam. Teatr. 1960 z. 2 s. 288, 1963 z. l-4 s. 265, 267; Afisze, Uniw. w Poznaniu; Afisze, programy, IS PAN, MTWarszawa; Akta (tu fot.), ZASP.
Ikon.: NN: Portret, rys., oł. - MTWarszawa; T. Walkowski: Portret, rys., oł., 1924 - MTWarszawa; NN: K. w roli, rys. - MTWarszawa; W. Bartoszewicz: Portret, rys., Szkicownik z lat 1947-1951 - Bibl. Raczyńskiego; W. Bartoszewicz: K. jako Hoppe ("Niemcy"), rys., tusz, 1950 i K. jako Rejent ("Zemsta"), rys., tusz, 1951 - MTWarszawa; A. Bilski: Portret, rys., 1951 - MTWarszawa; Fot. - IS PAN, MTWarszawa, ZASP.
Film.: 1938 - Dziewczyna szuka miłości (f.), Granica (f.), Szczęśliwa trzynastka (f.).
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994