Joanna Szczurowska
SZCZUROWSKA Joanna, z Gamalskich (1776 - 23 IX 1851 Warszawa), aktorka, śpiewaczka. Była żoną -> Jana Sz. Debiutowała 25 XI 1795 w zespole B.Tuczempskiego w Warszawie w roli Teresy ("Nie każdy śpi, ten co chrapi"). Od 17 X 1796 występowała w zespole W. Bogusławskiego we Lwowie. 16 VIII 1798 wyszła za śpiewaka Jana Sz. i odtąd występowała pod nazwiskiem męża. Po powrocie z zespołem Bogusławskiego do Warszawy w 1799 występowała stale w T. Narodowym ( z wyjątkiem sez. 1806/07) aż do ustąpienia ze sceny. Brała udział w gościnnych występach zespołu w Kaliszu i prawdopodobnie Poznaniu (sez. letnie 1801-05), Białymstoku (1808), Krakowie (1809), Gdańsku (1811). W sez. 1806/07 występowała z mężem we Lwowie, Dubnie, Kamieńcu Podolskim oraz w t. dworskim Potockich w Tulczynie. W 1814 występowała z mężem gościnnie w Krakowie. Wg M. Chomińskiego na scenie warsz. grała do 1816 (ostatni występ 23 VII), jednak wg ogłoszonych w 1901 w "Kurierze Warszawskim" list etatowych t. warsz. ustąpiła z zespołu dopiero w 1823.
Grała przeważnie role charakterystyczne w komediach i dramatach (jej emploi w 1798: "naiwne, subretki, komiczki" - wg "Allgemeine Deutsche Theater Zeitung" Bratysława 1798 nr 1). J.T.S. Jasiński pisał, że ,,w komedii gra jej odznaczała się dowcipem, żywością, pojęciem, swobodą i wdziękiem". Najlepsze role: Modnicka ("Spazmy modne"), Dorota ("Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale"), Marcinowa ("Frozyna, czyli Siedem razy jeden"), Dorotka ("Szkoda wąsów"), Małgosia ("Szewc i krawcowa"), Małgorzata ("Henryk VI na łowach"). Występowała także z powodzeniem w operach, m.in. jako Pratsina ("Telemak"), Arycea ("Amazonki").
Bibl.: Bąkowski: Teatr krak. s. 81; Bernacki: Teatr; Dąbrowski: Aktorowie; Dąbrowski: Teatr w Białymstoku; Estreicher: Teatra; Got: Na wyspie Guaxary; Pepłowski: Teatr we Lwowie I s. 25, 33; Simon: Dykcjonarz s. 24, 83; Szwankowski: Teatr Bogusławskiego; Dz. warsz. 1851 nr 168: Pam. teatr. 1966 z. 1-4 (R. Sobol); Chomiński; Jasiński.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
