Władysław Seideman
SEIDEMAN, Seidemann, Sejdeman, Władysław (ur. 1849 Kalisz - działał do 1890), śpiewak. Był synem kupca Daniela S. W 1867 przybył do Warszawy, gdzie początkowo śpiewał w chórze synagogi, a następnie uczył się śpiewu u L. Sterlinga. Później wyjechał do Wiednia na studia wokalne w konserwatorium. W 1874 debiutował w Wiedniu w partii Don Basilia ("Cyrulik sewilski"). Występował z kolei na scenach włos., m.in. w Mantui, Wenecji, Turynie, Mediolanie, Ankonie, a później w Londynie; wyjechał również z zespołem opery włos. na występy do Ameryki Południowej. Po powrocie do Europy śpiewał na scenach Bukaresztu, Wiednia, Wiesbaden, Lipska, Monachium i Drezna (tutaj przez trzy lata). 22 IV 1882 wystąpił po raz pierwszy w WTR w tyt. partii w operze "Mefistofeles", a następnie śpiewał 18 VIII Kardynała Brogni ("Żydówka"), 22 VIII Ramfisa ("Aida") i 24 VIII Marcela ("Hugonoci"). Zaangażowany do zespołu opery WTR, śpiewał na scenie warsz. z niewielkimi przerwami stale, do 1890. W Warszawie występował też często na koncertach. W 1890 wyjechał do Berlina a następnie przeniósł się do Nowego Jorku, gdzie był prof. śpiewu w konserwatorium.
Wyróżniał się dobrymi warunkami zewnętrznymi i pięknym głosem basowym. Wg opinii recenzentów miał "głos potężny i wyrobiony, o rozległej skali, a frazowanie znakomite" ("Kurier Codzienny"), "głos piękny, dźwięczny, rozległy i sympatyczny, w całej swej rozciągłości - zwłaszcza w medium i najniższym regestrze" (A. Poliński w "Kłosach"). Zwracano jednak uwagę na brak zdolności aktorskich S., atakowano go za uporczywe śpiewanie w języku włos. i kaleczenie języka polskiego. W Warszawie wykonywał jednak z powodzeniem szereg odpowiedzialnych partii z repertuaru basowego i barytonowego. Ważniejsze z nich: Wolfram ("Tannhauser"), Król Henryk Ptasznik ("Lohengrin"), Bertram ("Robert Diabeł"), Rajmund ("Łucja z Lammermooru"), Don Pedro ("Afrykanka"), Leporello ("Don Juan"), Figaro ("Wesele Figara"), Baltazar ("Faworyta"), Rektor ("Linda z Chamounix").
Bibl.: Owerłło; SMP; EMTA 1885 nr 70 (il.), 1886 nr 165, 1889 nr 313, 1890 nr 350; Kłosy 1890 nr 1291 (A. Poliński; tu il.); Kur. codz. 1882 nr 186, 189; Chomiński.
Ikon.: Miłosz Kotarbiński: Portret,rys.,repr. Tyg. ilustr. 1889 nr 340; Fot. pryw. i w rolach - IS PAN.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
