Osoby

SARNOWSKI August Stanisław Jan, także S. Pomian-Sarnowski (8 II 1851 Międzyrzec - 21 III 1912 Grod­no [?]), aktor, śpiewak, dyr. teatru. Był synem dzierżaw­cy Stanisława S. i Lucyny z Oborskich, bratem -> Ka­zimierza S., mężem -> Katarzyny Lewkowicz (ślub ok. 1890), ojcem -> Stanisławy Lubicz-Sarnowskiej. Ży­ciorys jego jest trudny do ustalenia, ponieważ równo­cześnie, a często razem z nim działał jego brat. Stani­sław S. rozpoczął działalność scen. prawdopodobnie w 1872 w zespole P. Ratajewicza w Piotrkowie, u którego grał także w 1873; w końcu 1873 u J. Grabińskiego w Lublinie, w 1874 u M. Krauzego w Jędrzejowie oraz u M. Krauzego i B. Kremskiego w Radomiu i Kielcach, w 1875-76 u M. Krauzego, m.in. w Częstochowie, Kiel­cach, Radomiu, Siedlcach, Suwałkach, Łomży, w sez. 1876/77 u J. Rybackiego, m.in. w Łomży i Siedlcach, w lecie 1877 w warsz. t. ogr. Alkazar i Alhambra, jesienią 1877 w zespole B. Kremskiego i H. Wójcickiego w Płoc­ku, w 1878 u A. Trapszy w Piotrkowie (styczeń), u B. Kopystyńskiej w Siedlcach (luty-kwiecień), u B. Krem­skiego i H. Wójcickiego w Płocku, u J. Teksla w warsz. t. ogr. Belle Vue, w sez. 1878/79 w Lublinie u A. Trap­szy; w zespole A. Trapszy był też w 1880 i do czerwca 1881.
Jesienią 1881 wraz z bratem Kazimierzem S. zorganizo­wał zespół, który występował w Łomży i Hrubieszowie, a w 1882 w Łomży, Lublinie, Suwałkach, Kaliszu (1 VII -21 IX) i Hrubieszowie. W 1884 należał do zespołu warsz. t. ogr. Eldorado. W 1885 ponownie zorganizo­wany został zespół pod kier. braci Sarnowskich, którzy zapewne ze względów finansowych kolejno zmieniali się na stanowisku dyr., a w pewnych okresach podpisywali afisz razem. Ustalenie kolejności tych zmian nie jest możliwe. Zespół Sarnowskich występował: w 1885 we Włocławku (lipiec) i Łowiczu, w 1886 w Zamościu (sty­czeń), Siedlcach (kwiecień), Łomży, Ciechocinku, Ło­wiczu (wrzesień), w 1887 we Włocławku (13 III-2 V), Łowiczu (kwiecień), Płocku (maj), warsz. t. ogr. Nowy Świat (czerwiec, lipiec), Siedlcach i Radomiu. W 1888 Stanisław S. z częścią zespołu występował w Ciechocin­ku, zaś Kazimierz S. zawarł spółkę z H. Swaryczewskim i wraz z nim prowadził zespół w Lublinie (od 23 VI do 5 X) i w Siedlcach. W 1889 obaj bracia kierowali znów zespołem w Piotrkowie (marzec, kwiecień), Tomaszo­wie Mazowieckim (maj), Łomży, Ciechocinku, warsz. t. ogr. Eldorado, Łowiczu (wrzesień), Radomiu (listo­pad), Płocku (od grudnia 1889 do kwietnia 1890), w 1890 w Płocku (do kwietnia), Łęczycy, Kole, Kaliszu (czerwiec), Ciechocinku, Łowiczu (wrzesień, paździer­nik), Łomży, w 1891 w Ciechocinku, Radomiu (wrze­sień, październik), Kielcach, Łomży i Siedlcach (w tym roku dyr. był Stanisław S.), w 1892 w Siedlcach (marzec), Ciechocinku, Łowiczu (wrzesień), Włocławku (paździer­nik), Kaliszu (od listopada 1892 do maja 1893), w 1893 w Kaliszu (do maja), Koninie, znowu w Kaliszu, Kole, Ciechocinku, Łowiczu, Radomiu, Kielcach (listopad), Płocku (grudzień), w 1894 w Kielcach (kwiecień), Mie­chowie, Sosnowcu, Dąbrowie Górniczej (maj, czerwiec), Ciechocinku, Płocku (wrzesień-listopad) i Kielcach (tutaj w grudniu 1894 na kilka miesięcy kier. zespołu przejął S. Staszewski). W lecie 1895 Stanisław S. prowa­dził t. w Ciechocinku razem z S. Staszewskim, a w sierp­niu rozłączył się z nim i dawał przedstawienia "Madame Sans Gene" w Piotrkowie, Radomsku, Częstochowie, Dąbrowie, Kielcach, Radomiu, Łodzi, Lublinie i Ło­wiczu. W 1895 zespół Sarnowskich występował w Lub­linie (wrzesień), Piotrkowie, w 1896 w Piotrkowie (luty), Łowiczu, Dąbrowie Górniczej (październik, listopad), Będzinie i Sielcu (grudzień), w 1897 w Łowiczu i Kiel­cach, a następnie został rozwiązany. W 1898 Stanisław S. organizował jeszcze przedstawienia w Lublinie w T. Letnim "Rusałka" (30 VIII-6 X) i Sosnowcu, a w 1899 znów w Lublinie w T. Letnim "Rusałka" (21 V-16 IX). Ruchliwy antreprener, występował też w różnorodnych rolach, zarówno w komediach, jak i w operetkach. Jego role to m.in. Hr. Ponicki ("Żydzi"), Melchior Warchołek ("Czartowska ława"), Tholosan ("Nasi najserdeczniejsi"), Chlestakow ("Rewizor"), Muszkat ("Przed ślubem"), Groj-seszyk ("Podróż po Warszawie"), Eisenstein ("Zemsta nie­toperza"), Celestyn ("Nitouche"), Bojomir ("Bojomir i Wan­da").
Bibl.: Filler: Melpomena; Olszewski: Z kronik teatr.; Antrakt 1876 nr 91; Gaz. radom. 1895 nr 69; Kur. warsz. 1891 nr 303; Ziemia Kujawska 1968, odb. (S. Dąbrowski s. 63); Afisze, IS PAN, WAPŁódź; Akt urodzenia w parafii w Międzyrzecu (wg informacji S. Dąbrowskiego); Krzesiński: Raptularz.
Ikon.: Fot. pryw. i w rolach - IS PAN (tbl. M. Krauzego), SPATiF.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973