Wojciech Oliwiński
OLIWIŃSKI, Olewiński, Wojciech (22 IV 1798 Osiaków pow. Wieluń - 22 IV 1850 Warszawa), aktor. Był synem Piotra O., organisty, i Katarzyny z Regusztów, mężem -> Marii O., ojcem - Józefy O. i -> Marii Stefanii O. W 1807-15 uczył się w szkołach klasztornych w Piotrkowie. Występować zaczął w 1816 w zespole J. Hensla, z którym grał krótko w Radomiu i Lublinie; m.in. w Lublinie 7 VII 1816 grał Don Alwara Gerzalesa ("Inez de Castro"). W 1819 zaangażował się do zespołu W. Raszewskiego i grał pod jego kier. do października 1830, m.in. w Łowiczu, Radomiu, Siedlcach, Nowogródku, Płocku, Kaliszu, Piotrkowie, Wieluniu. 23 IV i 10 V 1825 występował w t. wileńskim. W 1829 prawdopodobnie był przez krótki okres kantorem katedry lubelskiej. 28 XI 1829 w Wieluniu ożenił się z aktorką Marią Moszyńską. Przez cały rok 1831 nie grał. W 1832 występował początkowo w Radomiu, potem w zespole J. Aśnikowskiego w Lublinie, następnie w Kielcach i Płocku z częścią zespołu t. krak., w 1833 ponownie grał w zespole pod dyr. J. Aśnikowskiego w Lublinie. W 1833 przeniósł się do Warszawy, gdzie od 1 XI 1833 do 1 VII 1834 był suflerem i inspicjentem w T. Rozmaitości. Wtedy także debiutował na scenie warsz., grając 8 VI 1834 Sganarella ("Doktor z musu"), a 23 VI tego roku Speranka ("Suplikant"), jednak bez powodzenia. W lipcu 1834 wyjechał na prowincję i zaangażował się do zespołu T.A. Chełchowskiego, z którym grał do października 1835, m.in. w Kaliszu, Łowiczu, Płocku, Lublinie. Do najlepszych jego ról z tego okresu należał Orgon ("Szkoda wąsów") i Oberżysta ("Młyn diabelski"). Od jesieni 1835 do 1837 występował w zespole W. Raszewskiego, m.in. w Płocku i Kaliszu. Od 1 VII 1837 został zaangażowany do teatrów warsz. jako rekwizytor i aktor do ról pomocniczych; pozostał tu do zgonu. Ostatni raz wystąpił na scenie 27 II 1850 w roli Pisarza ("Nowy sąd Parysa"). Zmarł na apopleksję na scenie T. Rozmaitości. Tęgi, barczysty, jowialny, w okresie warsz. zaznaczył się kilkoma małymi, ale dobrze zagranymi epizodami, jak: Perełka ("Zemsta"), Hobelman ("Gałganduch, czyli Trójka hultajska"), Sadełko ("Po pijanemu").
Bibl.: Estreicher: Teatra; Krzesiński: Koleje życia s. 194, 197, 204, 206, 207, 210, 214, 216, 219, 220; Rocz. t. we Lwowie 1822; Stefański: Teatr w Kaliszu s. 42, 53; Gaz. codz. 1850 nr 109; Afisze, MTWarszawa; Chomiński; Jasiński.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
