Maria Macharzyńska
MACHARZYŃSKA Maria, zamężna Krzyszkowska (ur. 26 VI 1851 Warszawa - działała do 1900), śpiewaczka. Była żoną -> Stefana Krzyszkowskiego. Śpiewu uczyła się w Instytucie Muzycznym w Warszawie u J. Quattriniego. Debiutowała 7 XII 1868 w T. Wielkim w Warszawie w partii Eurydyki ("Orfeusz w piekle"); następnie występowała jeszcze w tyt. roli w "Pięknej Helenie", a 27 IV 1869 w partii Księżniczki Eudoksji ("Żydówka"). Nie uzyskawszy engagement w WTR śpiewała w Warszawie na koncertach. W 1872 występowała w zespole J. Teksla i Z. Sarneckiego w Siedlcach i w Lublinie, w sez. 1872/73 w t. w Poznaniu i była tu pierwszą wykonawczynią Halki ("Halka"; 8 III 1873). 13 IX 1873 w Kaliszu poślubiła kompozytora i dyrygenta Stefana Krzyszkowskiego. 2 XII 1874 śpiewała gościnnie Halkę na scenie T. Wielkiego w Warszawie, w marcu 1877 występowała gościnnie w Poznaniu, w lecie 1877 w warsz. t. ogr. Belle Vue, w 1879 w Kielcach w zespole J. Grabińskiego (maj-lipiec) oraz w Piotrkowie w zespole J. Grabińskiego i S. Krzyszkowskiego, w 1880 w warsz. t. ogr. Belle Vue i Eldorado, w sez. 1880/81 w t. pozn., we wrześniu 1881 w Piotrkowie w zespole B. Kremskiego. W następnych latach występowała zapewne nadal na prowincji, m.in. w 1891 w zespole L. Czystogórskiego w Lublinie. Później wycofała się ze sceny. W 1900 uczyła śpiewu w Łodzi. Zmarła prawdopodobnie w Kownie, gdzie mieszkała wraz z mężem.
Była cenioną śpiewaczką t. prowincjonalnych. Wykonywała partie sopranowe w operach i operetkach; ważniejsze: Violetta ("Traviata"), Azucena ("Trubadur"), Zuzia ("Verbum nobile"), Zosia ("Flis"), Małgorzata ("Wesele przy latarniach"), Anatol ("Czarna Venus"), Galatea ("Piękna Galatea"), Żorżetta ("Skrzypce zaczarowane").
Bibl.: Dąbrowski: Teatr w Lublinie; Koryzna I s. 125, 131, 138, 144; Sowiński: Słownik muzyków; Gaz. kieł. 1880 nr 9, 50; Chomiński; Jasiński; Krogulski.
Ikon.: T. Jaroszyński: Portret, akw., repr. Tyg. ilustr. 1894 nr 22.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
