Lucjan Kwieciński
KWIECIŃSKI Lucjan (5 lub 25 I 1848 Warszawa - 31 VII 1894 Iwonicz), aktor, reżyser, dyr. teatru. Datę ur. 25 I 1848 podaje tylko J. Kotarbiński. Był synem chirurga Karola K. i Salomei z Czyżewskich, bratem -> Marii K., mężem -> Antoniny K. Kształcił się w warsz. Szkole Dramatycznej pod kier. J. Chęcińskiego. Debiutował 26 III 1866 w Płocku prawdopodobnie grając rolę Czesława ("Szlachectwo duszy"). Po kilku występach wrócił z Płocka do Warszawy; 12 VII 1866 brał udział w popisie Szkoły Dramatycznej. 2 IX tegoż roku debiutował w WTR w roli Edwina ("Odludki i poeta"); został zaangażowany i występował przez rok. Od 4 XII 1867 do 4 XI 1868 występował we Lwowie. Od 13 I 1869 (etat uzyskał dopiero 13 V) do 13 X 1871 grał znowu w WTR. W sez. 1871/72 występował w t. poznańskim. W 1872-79 należał znowu do zespołu t. we Lwowie (z krótką przerwą w jesieni 1874; prawdopodobnie grał wtedy w Lublinie). 2 II 1875 ożenił się z aktorką Antoniną Podwińską. W lecie 1878 występował w warsz. t. ogr. Eldorado, od stycznia do kwietnia 1880 grał w Poznaniu, a w lecie 1880 z zespołem pozn. w warsz. t. ogr. Eldorado. We wrześniu 1880 trzykrotnie występował gościnnie w warsz. T. Letnim (w rolach: Gustawa - "Śluby panieńskie", Pana - "Świeczka zgasła", Bonawentury - "Mąż od biedy"). Następnie grał w Łodzi. Od końca 1880 do 1892 należał do zespołu t. we Lwowie (15-22 XII 1891 występował gościnnie w Krakowie). Od 18 IV 1892 do końca 1893 był dyr. t. w Stanisławowie. Z zespołem tego t. występował w 1892 w Przemyślu, Tarnopolu, Krynicy, a w 1893 w Kołomyi, Stryju, Krynicy, Nowym Sączu, Przemyślu, Jarosławiu. Po odejściu z dyrekcji t. stanisławowskiego, zaangażowany został ponownie do t. we Lwowie. Wkrótce potem popełnił samobójstwo. Był niskiego wzrostu, szczupły, zgrabny; głos miał o niewielkiej skali. Początkowo nie mógł zdobyć wybitniejszej pozycji w t. (M. Chomiński określał go jako "drugorzędnego amancika"). Dopiero we Lwowie zyskał ogromne powodzenie, najpierw w rolach lirycznych, jak np. Filon ("Balladyna"), Nick ("Maria Stuart" J. Słowackiego), potem jako tzw. lekki amant, np. Figaro ("Wesele Figara"), Wicek ("Wicek i Wacek"), Karol ("Lolo"), a przede wszystkim jako Gustaw ("Śluby panieńskie"). Wg S. Pepłowskiego "świetna deklamacja, delikatna dykcja, zapał naturalny w połączeniu z ujmującą powierzchownością i ułożeniem pełnym dystynkcji, złożyły się świetnie w jego osobie na całość reprezentującą kochanka salonowego". Poza Gustawem ze "Ślubów panieńskich", który przeszedł do historii t. pol., "dziesiątki innych bons vivants, łobuziaków, wiercipiętów, a nawet i serio amantów czy rezonerów opracowywał równie metodycznie, realizował zaś z elektryczną werwą" (S. Pepłowski). A. Grzymała-Siedlecki napisał, że był to "najznakomitszy pono, jakiego kiedykolwiek mieliśmy, lekki amant". Był doskonałym odtwórcą ról fredrowskich, takich jak: Książę i Lubomir ("Pan Geldhab"), Zdzisław ("Pan Benet"), Wiktor ("Pan Jowialski"), Narcyz ("Wychowanka"), Alfred ("Mąż i żona"). Ponadto grał z powodzeniem role ludowe, np. Wojtka ("Emigracja chłopska") i charakterystyczne, m.in. Muszkata ("Przed ślubem"), Szymelskiego ("Mąż od biedy"); śpiewał partie tenorowe w operetkach. Był również reżyserem. Napisał kilka utworów scen., m.in. "Lorenzo i Jessyka", "Adwokat bez klientów" (z A. Abrahamowiczem).
Bibl.: Estreicher: Teatr w Stanisławowie s. 5, 6, 7, 11; Fredro na scenie; Goślicki: Pamiętnik 1870,1871; Grzymała-Siedlecki: Świat aktorski (il.); Koryzna I s. 122, 143; Kotarbiński: Aktorzy i aktorki s. 87; PSB XVI (Z. Wilski); Pepłowski: Teatr we Lwowie I, II; Pepłowski: Siły sceny lwow. s. 19; EMTA 1893 nr 519, 1894 nr 536, 566, 567 (il.); Tyg. ilustr. 1894 nr 33 (il.); Afisze, Bibl. Jagiell.; Akt zgonu w parafii Iwonicz wieś, pow. Krosno; Chomiński; Jasiński.
Ikon.: NN: Portret, akw., repr. Tyg. ilustr. 1894 nr 33; Fot. pryw. - MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
